Tiger Animal Information In Marathi नमस्कार वाचक बंधूंनो आणि भगिनींनो आजच्या ह्या लेखात आपण वाघ ह्या प्राण्याबद्दल माहिती पाहणार आहोत. तर सुरवात करूयात आजच्या ह्या लेखाला.
वाघ प्राण्याची संपूर्ण माहिती Tiger Animal Information In Marathi
या जगात भरपूर वन्य प्राणी आहेत आणि त्यापैकी एक वाघ आहे. हिंदीत त्याला बाघ म्हणतात. वाघ हा वन्य प्राणी आहे. याचे वैज्ञानिक नाव पॅंथेरा टायग्रीस आहे. हे “फेलिडे” कुटुंबातील आहे आणि मांजरींची सर्वात मोठी जिवंत प्रजाती आहे. त्याचे बाह्य शरीर केशरी-तपकिरी फरने झाकलेले असून त्यावर काळ्या पट्ट्या उभ्या असतात.
हा मांसाहारी प्राणी आहे आणि तो शिकार करणाऱ्या प्राण्यांचे मांस खातो. हे मुख्यतः भारतीय उपखंडात आढळते. वाघावरील या लेखात आपण त्याची वागणूक, आहार, शिकार पद्धती आणि इतर वैशिष्ट्ये यावर चर्चा करणार आहोत. आज हा एक संकटात सापडलेला प्राणी आहे, आणि म्हणूनच वाचकांनी त्याच्या निवासस्थानाबद्दल आणि इतर वैशिष्ट्यांबद्दल शिकले पाहिजे.
निवासस्थान आणि भौतिक वैशिष्ट्ये:
वाघ मुख्यतः पश्चिम बंगालमधील सुंदरबनच्या घनदाट जंगलात, त्रिपुरा आणि आसामच्या प्रदेशात तसेच मध्य भारतातील काही ठिकाणी आढळतात. वाघा बद्दलच्या या लेखात वाघाच्या भव्य स्वरूपाबद्दल काही तपशील असणे आवश्यक आहे. तपकिरी फर आणि काळ्या उभ्या पट्ट्यांसह वाघाचे शरीर मोठे आणि मजबूत असते.
त्याचे चार पाय, मोठे डोके, लांब पट्टेदार शेपटी आणि चमकणारे, उग्र डोळे असतात. त्याचे पाय पॅड केलेले असतात आणि त्याला तीक्ष्ण नखे असतात. ते आपल्या चार तीक्ष्ण दातांनी शिकार करतात आणि ती चघळतात.
राष्ट्रीय प्राणी वाघ:
हा भारताचा राष्ट्रीय प्राणी आहे. त्यामुळे भारतात वाघांना अतिशय पवित्र मानले जाते. अनेक लोककथांमध्ये वाघांबद्दलच्या कथा आहेत. हिंदू पौराणिक कथांमध्ये, वाघ अनेकदा दुर्गासारख्या काही भारतीय देवींसाठी वाहन किंवा आरोह म्हणून काम करतात. वाघ हे वैभवशाली पराक्रम आणि अतुलनीय शौर्याने परिपूर्ण आहेत. तथापि, वाघ हे त्यांच्या अधिवासात सिंहापेक्षा एकांती प्राणी आहेत.
धैर्य आणि सामर्थ्याने परिपूर्ण असले तरी वाघ त्यांच्या प्रदेशातच राहणे पसंत करतात. वाघाच्या घराला “मांड” म्हणतात. म्हणून, बहुतेक वाघ त्यांच्या कुशीत आणि प्रदेशात राहतात. तथापि, कोणताही राष्ट्रीय प्राणी म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या वाघा बद्दलच्या ह्या लेखात वाघांच्या कुटुंबावर चर्चा केल्याशिवाय तो लेख पूर्णच होऊ शकत नाही.
सवय:
मादी वाघाला “वाघीण” आणि संततीला “शावक” म्हणतात. सिंहांच्या विपरीत, नर वाघ त्यांच्या हल्ल्यापासून संरक्षण करण्यासाठी त्यांच्या कुशीत राहत नाहीत. वाघ आणि वाघिणी दोघेही दिवसा शिकार करतात आणि रात्री झोपतात. वाघाची डरकाळी अत्यंत जोरात आणि शक्तिशाली असते. तो इतर वाघांशी त्याच्या गर्जनेद्वारे संवाद साधतो.
वाघ हे अतिशय हुशार प्राणी आहेत. त्यांच्या शिकारीच्या डावपेचांमध्ये दाट झुडपांच्या मागे लपून त्यांच्या शिकारीवर अचानक हल्ला करणे समाविष्ट आहे. वाघ सामान्यत: हरीण, बैल, काळवीट इ.सारखे लहान प्राणी खातात. वाघांना अनेकदा मानवभक्षक म्हटले जाते, तथापि, ते फक्त तेव्हाच मानवांची शिकार करतात जेव्हा त्यांना मानवाकडून इजा होते किंवा शिकार करण्यासाठी इतर कोणताही प्राणी सापडत नाही.
या वाघाच्या लेखात वाघाच्या सामर्थ्याबद्दल तपशील दिलेला असला तरी, ह्या लेखातील वाघांची ही माहिती वाघांचा दयाळूपणा आणि औदार्य दाखवल्याशिवाय अवैध ठरेल. वाघ हा अतिशय दयाळू प्राणी मानला जातो. त्यांची शिकार त्यांच्या प्रदेशाबाहेर असणाऱ्या वाघांसोबत वाटून घेण्याकडे त्यांचा कल असतो. अनेकदा नर वाघ वाघिणीच्या मदतीशिवाय स्वतःहून पिल्ले वाढवतात. वाघ इतर वाघांच्या अनाथ शावकांनाही वाढवतात.
वाघांची शिकार आणि संवर्धनाची गरज:
वाघ इतर, असंबंधित वाघांबद्दल अत्यंत दयाळूपणे वागतात. तथापि, मानवाने वाघांवर इतकी दया दाखवली नाही. वाघांची मौल्यवान त्वचा, नखे आणि हाडे यांच्यासाठी मानव कसे वागतात हे सांगितल्याशिवाय हा वाघ या विषयावरील लेख अपूर्ण आहे. त्यांची मौल्यवान त्वचा, नखे आणि हाडे यासाठी मानवाकडून त्यांची शिकार केली जाते. वन्यजीवांपासून दूर असलेल्या प्राणीसंग्रहालयातही मनुष्य वाघांना पकडतो.
त्यांना त्यांच्या नैसर्गिक अधिवासात राहण्याची आणि सोबतीची परवानगी दिली पाहिजे, जी पुन्हा संरक्षित केली पाहिजे. सिंहांप्रमाणेच, वाघ हे वन परिसंस्थेतील तृतीय किंवा तृतीय-स्तरीय घटक आहेत. ते तृणभक्षी घटकांना आणि दुय्यम घटकांना आहार देतात आणि अन्नसाखळीमध्ये ऊर्जा प्रसारित करण्यास मदत करतात. म्हणून, पर्यावरणीय दृष्टिकोनातून, पर्यावरणातील संतुलन राखण्यासाठी वाघांचे संवर्धन करणे आवश्यक आहे.
या लेखात वाघांचे वर्तन, त्यांचा आहार, त्यांची शिकार करण्याच्या पद्धती यावर चर्चा करण्यात आली आहे. या व्याघ्र लेखातून असा निष्कर्ष काढता येतो की वाघ हा वन्यजीवातील अत्यंत महत्त्वाचा प्राणी आहे.
रॉयल बंगाल टायगर हा भारताचा राष्ट्रीय प्राणी आहे. या प्राण्याचे वैज्ञानिक नाव पॅंथेरा टायग्रिस आहे. हा लेख रॉयल बंगाल टायगरला भारताचा राष्ट्रीय प्राणी म्हणून घोषित करण्यामागील कारणांवर आणि वाघाबद्दलच्या काही मनोरंजक तथ्यांवर प्रकाश टाकतो.
वाघाला भारताचा राष्ट्रीय प्राणी म्हणून का घोषित करण्यात आले?
वाघाची लालित्य, ताकद, चपळता आणि प्रचंड सामर्थ्य यामुळे भारताचा राष्ट्रीय प्राणी म्हणून त्याची निवड झाली. १ एप्रिल १९७३ रोजी सरकारने वाघांना वाचवण्यासाठी टायगर प्रकल्प सुरू केला. उत्तराखंडमधील जिम कॉर्बेट नॅशनल पार्कमधून याचे प्रक्षेपण करण्यात आले.
राष्ट्रीय प्राणी हा देशाच्या नैसर्गिक संपत्तीच्या प्रतीकात्मक प्रतिनिधींपैकी एक आहे. राष्ट्रीय प्राण्याची निवड अनेक निकषांच्या आधारे केली जाते. पहिली गोष्ट म्हणजे एखाद्या राष्ट्राची ओळख व्हावी अशी काही वैशिष्ट्ये किती चांगल्या प्रकारे दर्शवतात.
राष्ट्राचा वारसा आणि संस्कृतीचा भाग म्हणून राष्ट्रीय प्राण्याला समृद्ध इतिहास असायला हवा. राष्ट्रीय प्राण्याचे देशात चांगले वितरण झाले पाहिजे. बहुधा राष्ट्रीय प्राणी त्या विशिष्ट राष्ट्राचा स्वदेशी असावा आणि देशाच्या अस्मितेसाठी उच्चभ्रू असावा. अधिकृत स्थितीमुळे टिकून राहण्यासाठी अधिक चांगले प्रयत्न करता यावेत यासाठी प्राण्याच्या संवर्धन स्थितीवर आधारित राष्ट्रीय प्राणी देखील घेतला जातो.
इंडिया इयरबुकमधील दुसरा अध्याय राष्ट्रीय ओळख घटकांशी संबंधित आहे. इंडिया इयरबुक हे प्रत्येक वर्षाच्या मंत्रालयनिहाय आणि विभागनिहाय घडामोडींचा सारांश आहे, जो भारताच्या विविध क्षेत्रातील प्रगतीचा सर्वसमावेशक सारांश आहे. त्यात मोठ्या प्रमाणात आकडेवारी, तथ्ये, विश्लेषणे आहेत. यूपीएससी सिव्हिल सर्व्हिस परीक्षेची तयारी करताना संबंधित माहिती मिळवण्यासाठी इंडिया इयरबुक हा एक उत्तम स्रोत आहे.
भारतातील राष्ट्रीय प्राणी – वाघाबद्दल १० मनोरंजक तथ्ये
- मांजर कुटुंबातील वाघ हा सर्वात मोठा प्राणी आहे.
- वाघांच्या आठ उपप्रजाती आहेत- रॉयल बंगाल, इंडो-चायनीज, सुमात्रन, अमूर किंवा सायबेरियन, दक्षिण चीन, कॅस्पियन, जावा आणि बाली. कॅस्पियन, जावा आणि बाली या वाघांची शिकार नष्ट होण्याच्या मार्गावर आहे.
- वाघ सखल प्रदेश निवडतो आणि वारंवार गवताळ प्रदेश, दलदल आणि खारफुटीमध्ये दिसतो.
- बंगाल मॅन्ग्रोव्ह इकोसिस्टम हे रॉयल टायगर्ससाठी समृद्ध निवासस्थान आहे आणि ते उत्कट जलतरणपटू म्हणून अनुकूल झाले आहेत.
- १८ नोव्हेंबर १९७२ रोजी रॉयल बेंगाल टायगर या महान प्राण्याला राष्ट्रीय प्राण्याचा दर्जा बहाल करण्यात आला.
- वाघ हा बांगलादेश, दक्षिण कोरिया, व्हिएतनाम आणि मलेशियाचा राष्ट्रीय प्राणी आहे.
- नागपूर हे ‘टायगर कॅपिटल ऑफ इंडिया’ म्हणून ओळखले जाते.
- आययूसीएनच्या रेड लिस्टनुसार वाघ हा धोक्यात असलेला प्राणी म्हणून सूचीबद्ध आहे.
- शिकारी, वाघाच्या कातडीची अवैध तस्करी आणि शरीराच्या इतर अवयवांमुळे वाघांच्या संख्येत अचानक घट होत आहे.
- वाघांचे संवर्धन करण्यासाठी, भारत सरकारने १९७३ मध्ये वाघ प्रकल्प सुरू केला.
तर मित्रांनो आजच्या ह्या लेखात आपण वाघ ह्या प्राण्याबद्दल जी काही माहिती पाहिली ती तुम्हाला कशी वाटली ते आम्हाला नक्की कमेंट करून कळवा.
धन्यवाद!!!
