Rajmata Jijau Information In Marathi नमस्कार शिवभक्तांनो आजच्या लेखात आपण राजमाता जिजाऊ ह्यांच्याबद्दल माहिती पाहणार आहोत. तर सुरवात करूयात आजच्या ह्या लेखाला.
राजमाता जिजाऊ यांची संपूर्ण माहिती Rajmata Jijau Information In Marathi
जिजाबाई भोसले किंवा जाधव, ज्यांना राजमाता, राष्ट्रमाता, जिजाबाई किंवा जिजाऊ म्हणूनही ओळखले जाते, त्या मराठा साम्राज्याचे संस्थापक छत्रपती शिवाजी महाराज यांच्या आई होत्या आणि १२ जानेवारी १५९८ ते १७ जून १६७४ पर्यंत त्या जगल्या. सिंदखेड राजाचे लखुजीराव जाधव यांच्या त्या कन्या होत्या.
मराठा साम्राज्याच्या राजमाता बद्दल:
| राजवट | १६४५-१६७४ |
| जन्म: | जिजाबाई जाधव १२ जानेवारी १५९८ जिजाऊ महाल, सिंदखेड राजा, अहमदनगर सल्तनत (सध्याचा बुलढाणा जिल्हा, महाराष्ट्र, भारत) |
| मृत्यू | १७ जून १६७४ (वय ७६) पाचाड, मराठा साम्राज्य (सध्याचा रायगड जिल्हा, महाराष्ट्र, भारत) |
| जोडीदार | शहाजीराजे भोसले (१६६४) |
| वडील | लखुजी जाधव |
| आई | महाळसाबाई जाधव |
| धर्म | हिंदू धर्म |
इतिहास:
महाराष्ट्रातील आधुनिक बुलढाणा जिल्ह्यातील सिंदखेड जवळील देऊळगाव येथील महाळसाबाई जाधव आणि लखुजी जाधव यांनी १२ जानेवारी १५९८ रोजी जिजाबाईंना जन्म दिला. लखोजीराजे जाधव हे त्या काळचे सन्माननीय मराठा होते.
निजामशाही सुलतानांसाठी काम करणारे लष्करी नेते आणि वेरूळ गावातील मालोजीराजे भोसले यांचा मुलगा शहाजीराजे भोसले यांच्याशी राणी जिजाबाईंनी तरुण वयात विवाह केला. त्यांनी छत्रपती शिवाजी महाराज ह्यांना योद्धा बनवले आणि त्यांना स्वराज्याची शिकवण दिली. १७ जून १६७४ रोजी माता जिजाबाईंचे निधन झाले.राजमाता जिजाबाई या जाधवांच्या सिंदखेड राजाच्या घराण्यातील होत्या, ज्यांनी यादव वंशाचा दावाही केला होता.
कार्य आणि जीवन:
शहाजी राजांनी छत्रपती शिवाजी महाराजांना फक्त १४ वर्षांचे असताना पुण्याची जहागीर दिली. आणि जहागीराच्या देखरेखीची जबाबदारी जिजाबाईंवर होती. पुण्यात आल्यावर जिजाबाई आणि शिवाजी महाराज यांनी अनुभवी अधिकारी आणले. निजामशाह, आदिलशाह, मुघलांच्या सततच्या हितसंबंधांमुळे पुण्याची अवस्था भयंकर होती. या आव्हानात्मक परिस्थितीतही जिजाबाई ह्यांनी पुण्याची पुनर्बांधणी केली. सोन्याच्या नांगराने शेतजमीन नांगरून त्यांनी रहिवाशांना सुरक्षितता प्रदान केली.
जिजाबाईंनी शिवाजी महाराजांना रामायण आणि महाभारतापासूनच्या कथा सांगितल्या. सीतेला लुटणाऱ्या रावणाचा वध करण्यात राम किती शूर होता, बकासुराशी युद्ध करून असहायांना वाचवणारा भीम किती शूर होता, इत्यादी संस्कार जिजाबाईंनी केले आणि त्याचा परिणाम म्हणून शिवाजी राजे साकार झाले.राजमाता जिजाबाईंनी केवळ कथाच सांगितली नाही तर राजकारणाची मूलतत्त्वेही शिकवली.
त्या घोड्यांच्या निपुण स्वार होत्या. त्या अत्यंत कुशल तलवारधारी होत्या. त्यांनी पुण्यात पतीची जहागीर विकसित करून चालवली. कसबा गणपती मंदिराची स्थापना त्यांनी केली. त्यांनी तांबडी जोगेश्वरी मंदिर आणि केवरेश्वर मंदिराचेही नूतनीकरण केले.
वैवाहिक जीवन:
लहान वयातच निजामशहाच्या दरबारातील मराठा सरदार शहाजीराजे भोसले यांच्याशी त्यांचा विवाह झाला. त्यांच्या लग्नानंतर लगेचच, निजामशहाने पुण्याची जहागीर आणि सुपा दिल्यावर त्या त्यांच्या पतीसह पुण्यात आल्या.
त्या काळात पुणे ही जंगले आणि वन्य प्राण्यांनी भरलेली ओसाड जमीन होती. असे असूनही, त्यांनी आपल्या लोकांना स्थायिक होण्यासाठी आणि शेती करण्यास प्रोत्साहित केले. त्यांनी पुण्यात कसाबा गणपती मंदिराचा जीर्णोद्धार करून आपल्या कारकिर्दीला सुरुवात केली. त्यांना त्यांच्या लग्नाआधी सुध्दा अश्या आयुष्याची इच्छा नव्हती, जे सुखसोयींनी भरलेले होते.
प्रेरणादायी आणि एक आदर्श आई:
त्यांनी आठ मुलांना जन्म दिला, त्यापैकी सहा मुली होत्या आणि फक्त दोन मुले होती. संभाजी महाराज आणि शिवाजी महाराज संभाजी हे त्यांचे मोठा मुलगा होता, जो आपल्या वडिलांसोबत विविध मोहिमांवर जात असे.छत्रपती शिवाजी महाराज लहान असल्याने ते आईकडेच राहिले.
त्यांनी शिवाजी महाराजांना उत्तम नैतिकतेने वाढवले आणि लहानपणापासूनच त्यांच्यामध्ये स्वतंत्र हिंदू राज्य किंवा स्वराज्याची इच्छा जागृत केली. उत्तम मार्गदर्शनाखाली आणि प्रेरणेने, शिवाजी महाराज यांनी स्वराज्याची शपथ घेतली आणि वयाच्या १५ व्या वर्षी एका छोट्या सैन्याचे नेते बनले.
एक सूड घेणारी, कार्यक्षम प्रशासक आणि देशभक्ती:
जिजाबाईसाहेब ह्यांच्या मोठ्या मुलाच्या मृत्यूचा बदला घेण्यामागे सर्व योजना त्यांची होती. त्यांना माहित होते की अफझलखान त्यांच्या कुटुंबातील सर्व सदस्यांना संपवल्याशिवाय थांबणार नाही. आणि जेव्हा अफझलखानाने शिवाजी महाराज यांना भेटीच्या नावाखाली हाक मारली तेव्हा शिवाजी महाराजनांना एकतर मारले जाईल किंवा जन्मभरासाठी कैद केले जाईल याची त्यांना जाणीव होती. पण शिवाजी महाराज पूर्ण तयारीनिशी गेल्याने त्यांनी वाघनखाच्या साहाय्याने अफजलखानाचा वध केला व ही मोहीम फत्ते करून आपल्या भावाच्या मृत्यूचा बदला घेतला.
जिजामाता यांना त्यांच्या राज्याच्या कल्याणाची खूप आस्था होती. प्रत्येक सामाजिक-राजकीय घडामोडींमध्ये त्या सक्रियपणे रस घेत असत आणि मोठ्या प्रश्नांवर निर्णय देत असत. त्यांनी आपले वडील आणि पती यांना मुघलांची सेवा सोडून स्वतंत्र राज्य स्थापन करण्यास प्रेरित केले. त्यांना फक्त महाराष्ट्रातून आक्रमकांना हुसकावून लावायचे होते आणि मराठा साम्राज्य उभे करायचे होते. त्या काळात मराठ्यांच्या दोन कुळांमध्ये – जाधव आणि भोसले यांच्यात काही गैरसमज निर्माण झाले होते.
जिजाबाई ह्यांच्या सल्ल्याने त्यांच्या वडिलांना मतभेद दूर करण्यात आणि दोन्ही कुळांना एकत्र आणण्यास मदत झाली. त्यांनीच आपल्या वडिलांना सांगितले की मराठ्यांनी वैयक्तिक अहंकार आणि लोभ बाजूला ठेवला व ते जर संघटित झाले तर आक्रमकांचा पराभव व्हायला वेळ लागणार नाही.
त्यांची स्वराज्याची महत्वाकांक्षा शिवाजी महाराजांनी पूर्ण केली. जिजाबाईंच्या अधिपत्याखाली महाराजांनी अनेक किल्ले जिंकून मराठा साम्राज्याची स्थापना केली. शिवाजी महाराजांच्या राज्याभिषेकानंतर अवघ्या काही दिवसांनी १७ जून १६७४ रोजी त्यांचे निधन झाले.
१७ जून १६७४ रोजी रायगड किल्ल्याजवळील पाचाड गावात त्यांचे निधन झाले. त्या वेळी शिवरायांच्या राज्याभिषेकाला फक्त बारा दिवस झाले होते.
एक प्रेरणा:
जिजाबाई एक अत्यंत धर्मनिष्ठ आणि हुशार स्त्री होत्या ज्यांची स्वतंत्र राज्याची मोठी दृष्टी होती. शिवाजी महाराज मोठे झाले आणि त्यांनी स्वातंत्र्याचा लढा सुरू केला. वयाच्या सोळाव्या वर्षी त्यांनी तोरणा किल्ला काबीज केला. आईशी सल्लामसलत केल्याशिवाय शिवाजी महाराज कोणताही महत्त्वाचा निर्णय घेत नसत. राजमाता जिजाबाईंना मोठ्या प्रमाणावर श्रेय दिले जाते की त्यांनी छत्रपती शिवाजी महाराज ह्यांना अशा प्रकारे वाढवले की त्यांच्या भविष्यातील महानतेला त्यांचे संस्कार कारणीभूत ठरले.
त्यांनी रामायण, महाभारतातील कथा सांगून शिवाजी महाराज यांना प्रेरणा दिली. लहानपणापासूनच जिजाऊ शिवरायांना धर्मनिष्ठ आणि देशभक्त बनवण्यासाठी श्रीराम, मारुती, श्रीकृष्ण यांच्या जीवनाबद्दल सांगत असत. लहानपणापासूनच त्यांनी महाराजांच्या मनात राष्ट्रभक्तीची बीजे पेरली. त्यांनी महाराजांमध्ये धैर्य, नम्रता, सत्यता, निर्भयपणा अशी अनेक मूल्ये रुजवली. त्यांनी महाराजांना हिंदवी स्वराज्य स्थापनेसाठी प्रेरित केले. शिवरायांचे निष्कलंक चारित्र्य आणि धैर्य यात जिजाबाईंचे योगदान मोठे आहे.
अगदी शिवाजी महाराज ह्यांच्या सोबत्यांनाही जिजाबाई प्रेरणास्त्रोत होत्या, त्यांनी त्यांना आपल्या मुलाप्रमाणेच आपुलकीने वागवले. शूर मराठा सैनिक जेव्हा लढून मातृभूमीसाठी आपल्या प्राणांची आहुती देऊन एकामागून एक पडले तेव्हा त्यांना आईसारखे खूप वाईट वाटले.
तर शिवभक्तांनो आजच्या ह्या लेखात आपण राजमाता जिजाबाई ह्यांच्याबद्दल जी काही माहिती पाहिली ती तुम्हाला कशी वाटली ते आम्हाला नक्की कमेंट करून कळवा.
धन्यवाद!!!
