Holi Festival Information In Marathi भारतात होळी सण माहिती आणि मार्गदर्शक होळी हा देशाच्या अनेक भागात रंगांचा सण म्हणून साजरा केला जातो. हा भारतीय उपखंडातील वसंतोत्सव आहे आणि तो नेपाळसारख्या आसपासच्या राष्ट्रांमध्येही पसरला आहे. हा सण कडाक्याच्या थंडीनंतर वसंत ऋतूचे आगमन दर्शवतो आणि पौराणिक कथांनुसार, तो वाईटावर चांगल्याचा विजय दर्शवतो.
होळी सणाची संपूर्ण माहिती Holi Festival Information In Marathi
भारतभर आपण होळी का साजरी करतो:
या प्राचीन उत्सवाला एकेकाळी होलिका म्हणून संबोधले जात असे. हा सण अनेक साहित्य आणि धार्मिक ग्रंथांमध्ये खोलवर आणि रंगीतपणे व्यक्त झाला आहे. हा सण भारतातील आर्यांनी अस्तित्वात आणला आणि देशाच्या पूर्व भागात पसरला. इ.स.पू.मध्येही होळी साजरी केली जात असे. ३०० बीसीच्या दगडी शिलालेखात होलिकोत्सव नावाच्या अशाच उत्सवाचा उल्लेख आहे. भारतात सापडलेल्या ऐतिहासिक इस्लामी शिलालेखांनुसार होलिकोत्सव मुस्लिमांनीही साजरा केला.
बंगाल आणि ओरिसा:
बंगाल, ओरिसा आणि आसपासच्या प्रदेशातील पौराणिक कथांनुसार, होळी ही श्री चैतन्य महाप्रभूंची जयंती म्हणून साजरी केली जाते.
उत्तर भारतात होलिका दहन आणि उत्सवामागील कारण:
भारताच्या उत्तर प्रदेशात होळीचा उत्सव सिंह-पुरुषाच्या रूपात भगवान विष्णूने राक्षस राजा हिरण्यकश्यप चा वध कसा केला व वाईटवर चांगल्याचा विजय कसा झाला ह्याच्याशी जोडलेली आहे. हिरण्यकश्यपला वरदान मिळालं की तो प्राणी, मनुष्य बनून सकाळी किंवा रात्री, घरात किंवा घराबाहेर मारला जाणार नाही.
स्वत:ला अमर समजत त्याने स्वतःला देव मानून सर्वांना त्याची पूजा करण्यास भाग पाडण्यास सुरुवात केली आणि जो कोणी त्याच्या विरोधात असेल त्याचा छळ करू लागला. त्याचा स्वतःचा मुलगा भगवान विष्णूचा भक्त होता आणि त्याने हिरण्यकश्यपला देव मानण्यास नकार दिला.
आपल्या मुलाला समजवण्याचे अनेक प्रयत्न केल्यानंतर, हिरण्यकश्यपकडे आपल्या मुलाला मारण्याशिवाय दुसरा पर्याय नव्हता. त्याने आपल्या बहिणीला आपल्या मुलाला तिच्या मांडीवर घेऊन स्वतःला पेटवून घेण्याचा आदेश दिला. त्याची बहीण होलिका हिला वरदान होते की तिला अग्नीने कधीही इजा होणार नाही. देवाच्या कृपेने होलिका अग्नीत मारली गेली नाही आणि त्याचा मुलगा एकही जखम न होता बाहेर पडला.
ब्रज प्रदेश:
या भागात होळी हा रंगपंचमीचा दिवस मानला जातो. राधाचे कृष्णावर असलेले प्रेम व्यक्त करण्यासाठी हाच दिवस निवडला गेला. लहानपणी राधा, कृष्ण वगैरे रंग खेळायचे असे म्हणतात. अशा प्रकारे, राधा आणि कृष्ण यांच्यातील आनंद व्यक्त करण्यासाठी रंगांचा वापर केला जातो.
शिववाद आवृत्ती (दक्षिण भारतातील काही भाग):
भगवान शिव खोल ध्यानात होते आणि त्यांची पत्नी, पार्वती हिला त्यांचे लक्ष वेधून घ्यायचे होते. तिने भगवान कामाला (कामदेव) शिवाला त्याच्या प्रेमाच्या बाणाने प्रहार करण्यास सांगितले. त्यांनी असे केल्यावर, भगवान शिवाने त्यांचे ध्यान नष्ट केल्याबद्दल क्रोधाने भगवान कामाला जाळून राख केले.
या कृत्यामुळे अस्वस्थ होऊन, पार्वती आणि कामाची पत्नी भगवान रती यांनी प्रेमाच्या देवाला पुन्हा जिवंत करण्यासाठी ४० दिवस ध्यान केले. ४० व्या दिवशी, प्रेमाचा देव राखेतून पुन्हा जिवंत झाला आणि हा दिवस प्रेमाचा सण, होळी म्हणून साजरा केला जातो.
होळी कधी साजरी केली जाते?
होळीची नेमकी तारीख दरवर्षी बदलते. हिंदूंनी वापरलेल्या चंद्र-सौर कॅलेंडरमध्ये हिवाळ्याच्या शेवटच्या पौर्णिमेच्या दिवशी हा सण साजरा केला जातो. हा दिवस सामान्यतः मार्चमध्ये किंवा फेब्रुवारीच्या शेवटी येतो. २०२३ मध्ये, होळी ८ ते ९ मार्च रोजी साजरी केली जाईल.
होळीला रंगांचा सण का म्हणतात?
भारताचा उत्तर आणि पश्चिम भाग होळी हा रंगाचा सण म्हणून साजरा करतो. यानिमित्त स्थानिक लोक खास पांढरे कपडे खरेदी करतात. वॉटर गन, वॉटर पंप किंवा फक्त बादल्या वापरून ते ओले आणि कोरडे रंग पावडर एकमेकांवर फवारतात. पारंपारिकपणे, नैसर्गिक रंगांचा वापर केला जात होता जसे की हळद, बीटरूट अर्क इत्यादी. नंतर, या उत्सवासाठी वेगवेगळ्या रंगछटांचे रासायनिक आधारित व्यावसायिक रंग विकले गेले.
भारतात होळी सण साजरा करण्यासाठी प्रसिद्ध ठिकाणे कोणती आहेत?
१. मथुरा आणि वृंदावन:
भारताच्या उत्तर प्रदेशात (उत्तर प्रदेश) वसलेले हे जगातील सर्वात क्लिच कलर-फेस्टिव्हल डेस्टिनेशन आहे. स्थानिक लोक बांके बिहारी मंदिरात जमतात आणि होळीच्या आदल्या दिवशी ते उत्सव सुरू करतात. उत्सवाच्या आदल्या दिवशी, उत्सवाची सुरुवात धार्मिक विधी आणि मिरवणुकीने होते. मिरवणुकीची सांगता होळी गेट येथे होते.
होळीच्या आदल्या दिवशी संध्याकाळी स्थानिक लोक एकमेकांवर फुले टाकतात. होळीच्या दिवशी, स्थानिक लोक द्वारकाधीश मंदिरात जमतात आणि ते एकमेकांवर रंग टाकतात. शेवटी, ते भांग घेण्यासाठी विश्राम घाटाला भेट देतात, एक प्रकारचे गांजाचे पेय, जे कायदेशीररित्या धार्मिक प्रसाद म्हणून दिले जाते.
२.बनारस (वाराणसी):
बनारस ( वाराणसी ) च्या स्त्रिया पुरुषांना काठीने मारण्याचा प्रयत्न करतात, तर पुरुष ढाल करून स्वतःचे संरक्षण करण्याचा प्रयत्न करतात. होळीच्या काही दिवस आधी लाडू होळी साजरी केली जाते. या उत्सवात स्थानिक लोक एकमेकांवर मिठाई फेकतात आणि राधा आणि कृष्णाच्या प्रेमाबद्दल सांस्कृतिक धार्मिक गाणी गातात.
३.पश्चिम बंगालचे शांतीनिकेतन:
ह्या प्रदेशात वसंत ऋतूचे स्वागत म्हणून होळी साजरी केली जाते. हा उत्सव विश्व भारती विद्यापीठात त्याचे शिखर सौंदर्य घेतो. विद्यार्थी वसंत ऋतूच्या रंगात सजून भव्य सांस्कृतिक कार्यक्रम आयोजित करतात. सांस्कृतिक कार्यक्रमाच्या शेवटी विद्यार्थी एकमेकांवर रंगीत पावडर आणि पाणी फेकतात.
४.पुरुलिया जिल्हा:
हा आदिवासी-संस्कृती प्रदेश लोककला, नटुआ नृत्य, चाऊ नृत्य आणि बरेच काही करून होळी साजरी करतो. तुम्ही तंबूत राहू शकता आणि वसंतोत्सवाच्या स्थानिक उत्सवाचा आनंद घेऊ शकता.
५. पंजाब:
आनंदपूर साहिब येथील होळीमध्ये लोक रंगांचा वर्षाव करण्याऐवजी स्थानिक लोक त्यांची शारीरिक क्षमता व्यक्त करतात. तुम्हाला मार्शल आर्टशी संबंधित अनेक परफॉर्मन्स आणि तलवारबाजी, कुस्ती, मार्शल आर्ट्स, ऍक्रोबॅटिक व्यायाम इत्यादी स्पर्धा पाहायला मिळू शकतात.
६.उदयपूर:
उदयपूरमध्ये , स्थानिक लोक त्यांच्या सभोवतालच्या दुष्ट आत्म्यांना दूर ठेवण्यासाठी उत्सवाच्या आदल्या दिवशी आग लावतात. मेवाडचे राजघराणे उत्सवात सामील होते. शाही निवासस्थानापासून सिटी पॅलेसपर्यंत मोठी मिरवणूक निघते. शेवटी, वाईटावर चांगल्याचा विजय दर्शविण्यासाठी होलिकेच्या मोठ्या पुतळ्याचे दहन केले जाते.
७.दिल्ली:
अनोळखी लोकांद्वारे तुमच्यावर रंगांचा घात होण्याची शक्यता आहे. तुम्ही कुठे जात आहात किंवा तुम्ही कोण आहात ह्याच्याबद्दल त्यांना काहीही हरकत नसते. कोणत्याही जिवंत जीवाला भिजवण्यासाठी पावडर आणि रंगीत पाण्याच्या बादल्या असलेले लोक तुम्ही नेहमी पाहू शकता. दिल्लीतील विशिष्ट गंतव्यस्थानांवर तुम्हाला नृत्य आणि संगीत यासारख्या संस्कृतीचे अनेक प्रदर्शन देखील मिळू शकतात.
८.जयपूर:
जयपूर नेहमी गोष्टींना शाही प्रतीक बनवते. जेव्हा होळी येते तेव्हा महाकाय सस्तन प्राण्यांशी खेळण्याची वेळ येते. जयपूर ( राजस्थान ) मध्ये तुम्ही हत्तींना रंगात भिजवू शकता , त्यांच्यावर चित्र काढू शकता आणि हत्ती सौंदर्य स्पर्धेचा आनंद घेऊ शकता, स्थानिक खेळांमध्ये भाग घेऊ शकता आणि बरेच काही करू शकता.
९.कर्नाटकातील हम्पी:
येथील उत्सव हा धार्मिक विधींवर केंद्रित असतो. हंपी ( कर्नाटक ) ची प्राचीन मंदिरे सुशोभित केली जातात आणि सकाळपासून तुम्ही असंख्य विधी करू शकता. शेवटी, एकमेकांवर रंग फवारले जातात. संध्याकाळपर्यंत गर्दी अंगावरील रंग धुण्यासाठी नदीवर पोहोचते.
होळीचे स्वादिष्ट पदार्थ – आनंद घेण्यासाठी लोकप्रिय पदार्थ:
होळीवर ट्राय करायचा मुख्य पदार्थ म्हणजे विदेशी भांग. भांग हे भांगाच्या झाडाच्या पानांपासून आणि कळ्यापासून बनवले जाते आणि ते ताजेतवाने पेय किंवा च्युई बॉलमध्ये बदलले जाते. होळीच्या दिवशी भांग हा शिवाचा पदार्थ म्हणून दिला जातो. या व्यतिरिक्त, तुम्ही इतर स्थानिक मिठाई आणि स्वादिष्ट पदार्थ खाऊ शकता.
- पुरण पोळी
- गुज्या
- रास मलाई
- मालपुआ
- केसरी मलाई पेडा
- भांग लाडू
- मत्तर खीर
- थंडाई
भारतातील होळी सणादरम्यान हवामानाची स्थिती:
हिवाळ्याचा शेवट आणि वसंत ऋतूची सुरुवात असल्याने दिवस आनंदाने उबदार असतो. आकाश निरभ्र असते आणि तापमान १७ ते ३१ अंश सेल्सिअस दरम्यान असू शकते. जमिनीतील प्रदेश थोडे वादळी असू शकतात. या उत्सवादरम्यान मध्य आणि दक्षिण भारतात कोरडे आणि उष्ण वातावरण असेल. उत्तर भारतातील काही ठिकाणी दुर्मिळ पावसाची शक्यता आहे.
भारतातील होळी सणानंतर आगामी महिन्यांतील हवामान, आणि उत्सवांबद्दलही तुम्ही जाणून घेऊ शकता.
होळीच्या वेळी काय खरेदी करावी?
होळी हा उत्सवाचा काळ आहे. तुम्हाला स्मृतीचिन्ह आणि पारंपारिक वस्तूंनी भरलेले अनेक मेळे, प्रदर्शने आणि बाजार सापडतील. होळीसाठी खरेदीचे नियोजन करत आहात का?
कॉटनचे पांढरे कपडे , जे परंपरेने स्थानिक लोक रंग खेळताना परिधान करतात. जर तुम्ही इको-फ्रेंडली असाल तर तुम्हाला हर्बल रंग किंवा नैसर्गिक रंग मिळू शकतात.
विधी वस्तू:
होळीच्या मिठाईचे वर्गीकरण
होळी सणादरम्यान भारताला भेट देण्याची योजना आखत असलेल्या प्रवाशांसाठी शीर्ष टिपा आणि खबरदारी:
- हा आनंदाचा सण आहे आणि समुहात त्याचा आनंद लुटला जातो. रंगीत खेळांचा आनंद घेण्यासाठी स्थानिक मित्र शोधा किंवा छोट्या समुदायांमध्ये सामील व्हा.
- महागडे कपडे, घड्याळे घालणे टाळा आणि फोन आणि पाकीट वॉटरप्रूफ बॅगमध्ये ठेवा.
- रंग खेळण्यासाठी हॉटेलची खोली सोडण्यापूर्वी, आपली त्वचा तेलाने झाकून टाका.
- भांग हे अल्कोहोल किंवा ड्रगसारखेच आहे. त्यामुळे खाल्ल्यानंतर गाडी चालवू नका.
- आपले डोळे झाकण्यासाठी चष्मा आणि केसांसाठी टोपी वापरा. तुम्ही डोक्यापासून पायापर्यंत रंगात भिजून जाल.
तर मित्रांनो आजच्या ह्या लेखात आपण होळीबद्दल जी काही माहिती पाहिली ती तुम्हाला कशी वाटली ते आम्हाला नक्की कमेंट करून कळवा.
धन्यवाद!!!
