Black Drongo Bird Information In Marathi नमस्कार मित्रांनो स्वागत आहे तुमचं. आज आपण हया लेख मध्ये काळा ड्रोंगो पक्षाविषयीची मराठीतून संपुर्ण माहिती (Black Drongo Bird Information In Marathi) जाणून घेणार आहोत. तर तुम्ही हया लेखाला शेवटपर्यंत वाचा. जेणेकरुन तुम्हाला संपूर्ण माहिती समजेल.
काळा ड्रोंगो पक्षाची संपूर्ण माहिती Black Drongo Bird Information In Marathi
मित्रांनो या लेखामध्ये आपण काळा ड्रोंगो पक्षाविषयी सविस्तरपणे माहिती तुम्हाला दिलेली आहे. काळा ड्रोंगो पक्षीला भारतामध्ये जसे भुजंगी, भांगडा किंवा चौकीदार सारख्या अनेक नावाने जाणले जाते. काळा ड्रोंगो पक्षी हा आपल्या नावानेच रोचक नाहि तर हा पक्षी आपल्या गुणांमुळे आणि बनावटीमुळे सुद्धा रोचक आहे. तर चला जाणून घेऊया काळा ड्रोंगो पक्षी विषयी संपुर्ण माहिती.
Black Drongo Bird Information In Marathi (काळा ड्रोंगो पक्षाची संपूर्ण माहिती)
पक्षाचे नाव: काळा ड्रोंगो
प्रजातीचे नाव: डिक्रुरस मॅक्रोसेर्कस
पक्षाचा आकार: 18 ते 60 सेमी
पक्षाचे आयुष्य: सुमारे 15 वर्षे
पक्षाचे वजन: 35 ते 100 ग्रॅम
एकुण प्रजाती: 25 प्रजाती
राज्य: प्राणी
फिलम: चोरडाटा
वर्ग: Aves
ऑर्डर: पॅसेरिफॉर्मेस
कुटुंब: डिक्र्युरिडे
हा मनोरंजक पक्षी भारतात तसेच दक्षिण आशियातील बहुतेक देशांमध्ये जसे इंडोनेशिया, पाकिस्तान, श्रीलंका इ. मध्ये आढळतो. भारतात पहारेकरी पक्षी प्रामुख्याने हिमालयाच्या पर्वतीय प्रदेशात आढळतो. तसे, ते भारताच्या बहुतेक भागात आढळते. ब्लॅक ड्रोंगो (Black Drongo) पक्षी आफ्रिका (Africa) आणि ऑस्ट्रेलिया (Australia) खंडातही आढळतो.
काळ्या ड्रोंगो पक्ष्याला त्याच्या आवाजामुळे पहारेकरी म्हणतात. या पक्ष्याचा आवाज सामान्य शिटीसारखा वाटतो. गावातील चौकीदारही रात्री शिट्टी वाजवून चौकीदारी करतात. याच कारणामुळे काळ्या ड्रोंगोला चौकीदार पक्षी किंवा पक्षी म्हणतात. या पक्ष्याचा रंग काळा असल्याने त्याला भुजंगी असेही म्हणतात.
काळ्या ड्रोंगो पक्ष्याच्या सुमारे 25 प्रजाती जगात आढळतात. त्यांच्या मुख्य प्रकारांमध्ये स्क्वेअर टेल्ड ड्रोंगो, धिनिंग ड्रोंगो, द फोर्क्ड टेल्ड ड्रोंगो, लॅक ड्रोंगो, द व्हाईट बेलीड ड्रोंगो, द क्रो बिल ड्रोंगो, द ग्रेटर रॅकेट-टेल ड्रोंगो इ. काळ्या ड्रोंगो पक्ष्याची ही मुख्य जात आहे जी जगभरात आढळते. ब्लॅक ड्रोंगोला किंग क्रो असेही म्हणतात. कारण घरटे वाचवण्यासाठी तो कावळ्याशीही भांडतो.
हा छोटा पक्षी कावळ्यासारखा काळा असतो. ब्लॅक ड्रोंगोचे वैज्ञानिक नाव डिक्रूरस पॅराडाइजस आहे. ब्लॅक ड्रोंगो पक्ष्यामध्ये नर आणि मादी ओळखणे कठीण आहे. याचे कारण एकरूपता आहे. नर आणि मादी काळ्या दुरोंगो पक्ष्यांची रचना आणि रंग सारखाच असतो. कोतवाल पक्षी झाडांच्या फांद्यावर घरटे बांधतो. त्याचे घरटे कपाच्या भांड्याप्रमाणे पातळ डहाळ्या आणि पानांनी बनलेले असते.
काळ्या ड्रोंगो पक्षाचे स्वरूप, रंग, अन्न आणि त्याचे आयुष्य ब्लॅक ड्रोंगो पक्ष्याचा आकार त्याच्या प्रजातीनुसार बदलतो. त्याचा आकार 18 ते 60 सेमी पर्यंत असतो. पक्ष्यांच्या प्रकारानुसार त्यांचे वजनही 35 ते 100 ग्रॅम दरम्यान बदलते. हा पक्षी काळ्या चमकदार रंगाचा असल्याचे (ब्लॅक ड्रोंगो) नावावरून स्पष्ट होते.
हा कावळ्यासारखा काळा पक्षी आहे. त्याच्या रंगामुळे त्याला ब्लॅक ड्रोंगो म्हणतात. या पक्ष्याचा आकार कोकिळासारखा लहान आहे. त्याची चोच सरळ असते, जी वक्र चोच असलेल्या पक्ष्यांपेक्षा वेगळी असते. काळ्या ड्रोंगोची शेपटी काट्यासारखी दिसते ज्यामुळे ती इतर पक्ष्यांपेक्षा वेगळी दिसते. पंख चमकदार काळे आहेत तर पाय लहान आहेत.
शेतात आढळणारे किडे खाल्ल्याने शेतीतील पिकाला संरक्षण मिळते. कीटकांव्यतिरिक्त, हे अन्न म्हणून ड्रॅगनफ्लाय, तृण, मुंग्या इत्यादी खातात. हा पक्षी नावाने कोतवाल नाही, त्याचे कामही कोतवालीचेच आहे. ब्लॅक ड्रोंगो इतर पक्ष्यांच्या घरट्यांचे रक्षण करतो. शिकारी प्राण्याची जाणीव झाल्यावर तो मोठ्याने शिट्टी वाजवून इतर पक्ष्यांना माहिती देतो.
घरट्याचे रक्षण करण्यासाठी ते कोणत्याही मोठ्या पक्ष्याशी लढते. काळा ड्रोंगो गरुडासारख्या पक्ष्याचाही धैर्याने सामना करतो. म्हणूनच याला बेधडक पक्षी असेही म्हणतात. ब्लॅक ड्रोंगो पक्ष्याचा प्रजनन काळ फेब्रुवारी, मार्च महिना असतो. उत्तर भारतात त्याचा प्रजनन काळ जुलै-ऑगस्टचा असतो. अंडींची संख्या 3 ते 5 पर्यंत असते जी मादी सुमारे 15 दिवस उबवतात. ब्लॅक ड्रोंगो पक्ष्याचे आयुष्य सुमारे 15 वर्षे आहे.
ड्रोंगो पक्ष्याचे निवासस्थान (Drongo Bird Habitat)
बहुतेक वेळा, काळा ड्रोंगो पक्षी खुल्या देशात राहतो आणि जमिनीच्या जवळ शिकार करतो. बहुतेक वेळा, ते हवेतून कीटकांची शिकार करतात, परंतु ते जमिनीवर किंवा वनस्पतींवर सापडलेल्या गोष्टी देखील खातात. ते उन्हाळ्यात ईशान्य अफगाणिस्तान आणि उत्तर पाकिस्तानला भेट देतात, परंतु ते सिंधू खोऱ्यापासून बांगलादेश, भारत आणि श्रीलंका येथे राहतात. काही लोकसंख्या हंगामी अशा प्रकारे हलते ज्या चांगल्या प्रकारे समजत नाहीत, तर हे ज्ञात आहे की कोरियामधील लोकसंख्या स्थलांतरित होते. काळा ड्रोंगो सवाना, शेतात आणि शहरांसारख्या ठिकाणी राहतो.
दुस-या महायुद्धापूर्वी, काळ्या ड्रोंगोला तैवानमधून रोटा बेटावर आणण्यात आले होते, ज्यामुळे बग्सपासून सुटका करण्यात मदत होते. लोकांना वाटते की 1950 च्या दशकात ते समुद्र ओलांडून ग्वाम बेटावर गेले. 1967 पर्यंत, ते गुआमवरील रस्त्यांवर दिसणारे चौथे सर्वात सामान्य पक्षी होते. आज, ते बेटावरील सर्वात सामान्य पक्षी आहेत. रोटा ब्रिडल्ड व्हाईट-आय (Bridled White-Eye) आणि ग्वाम फ्लायकॅचर (Guam Flycatcher) यांसारख्या स्थानिक पक्ष्यांच्या प्रजाती कमी होण्याचे कारण काळे ड्रोंगो हे कारण आहे असे काही लोकांना वाटते.
ड्रोंगो पक्ष्याचे प्रजनन (Breeding Of Drongo Bird)
दक्षिण भारतात, बहुतेक काळ्या ड्रोंगोची पिल्ले फेब्रुवारी आणि मार्चमध्ये असतात. देशाच्या इतर भागात, ऑगस्टपर्यंत त्यांचे पहिले पीक येत नाही. प्रजनन हंगामात, स्त्री आणि पुरुष दोघेही सकाळी गातात. लग्नाच्या वेळी, ते हवेत एकमेकांचा पाठलाग करू शकतात आणि त्यांचे पंख आणि चोच एकत्र बांधू शकतात, ज्यामुळे ते जमिनीवर पडू शकतात. मैदानावर शो लावता येतात.
नर आणि मादी यांच्यातील बंध संपूर्ण हंगाम टिकतात. घरटे म्हणजे एका फांदीच्या काट्यात ठेवलेल्या काठीच्या पातळ थराने बनवलेला कप असतो. ते तयार करण्यासाठी नर आणि मादीला एक आठवडा लागतो. एप्रिलच्या पहिल्या पावसाच्या आसपास पक्षी अंडी घालतात. बहुतेक वेळा, बाहेरील झाडाच्या फांदीच्या काट्यात कपाच्या आकाराच्या घरट्यात 3 किंवा कधीकधी चार अंडी घातली जातात. भरपूर पाने असलेली मोठी झाडे, जसे की फणस, उत्तम.
ड्रोंगो पक्षाची अंडी ही 26 मिमी (1.0 इंच) लांब आणि 19 मिमी (0.75 इंच) रुंद असतात. त्यांचा रंग फिकट मलईपासून लाल रंगापर्यंत असतो आणि त्यावर डाग आणि इतर खुणा असतात. दोन्ही पालक 14 ते 15 दिवसांनी अंड्यातून बाहेर येईपर्यंत त्यांची काळजी घेतात.
पहिले 5 दिवस आई-वडील बाळाची काळजी घेतात. त्यानंतर, बाळ त्यांच्या शरीराचे तापमान स्वतःच स्थिर ठेवू शकतात. जर पहिला मारला गेला तर दुसरा पक्षी . काही पक्षी टेलिफोनच्या खांबावर घरटी बांधतात. 0.0003 ते 0.012 किमी 2 (0.3 ते 1.2 हेक्टर) आकारमानाचा एक घरटी प्रदेश आहे. मदतनीस, जे पूर्वीच्या पिल्लांचे अपत्य आहेत, ते पालकांना त्यांच्या पिलांना घरट्यात खायला मदत करताना दिसतात. आशियाई कोयल इतर पक्ष्यांच्या पिल्लांची काळजी घेत असल्याच्या बातम्या आल्या आहेत. सरासरी, केवळ 44% अंडी फलित झाली. तरुण पक्षी मरण पावण्याचे मुख्य कारण म्हणजे त्यांच्याकडे हवामानावर अवलंबून असलेले खाण्यासाठी पुरेसे कीटक नव्हते.
काळा ड्रोंगो पक्षाची वर्तवनूक (Black Drongo Bird Behavior)
काळा ड्रोंगो पक्षी पहाटेच्या आधी उठतो आणि इतर पक्षांपेक्षा उशिरा झोपतो. ते मुख्यतः तृणधान्य, सिकाडा, दीमक, कुंकू, मधमाश्या, मुंग्या, पतंग, बीटल, ड्रॅगनफ्लाय आणि मुंग्या यासारखे बग खातात. ते काही वेळा झाडांच्या फांद्याजवळून उडतात आणि तेथे असू शकतील अशा बगांना घाबरवण्याचा प्रयत्न करतात. ते नांगरलेल्या शेतात जमतात, जिथे ते उघड्यावर आलेले सुरवंट आणि बीटल ग्रब्स उचलतात.
या गटांमध्ये लोकांनी तब्बल 35 पक्षी पाहिले आहेत. ते स्क्रबलँड्स आणि गवताळ प्रदेशात देखील आगीकडे आकर्षित होतात, ज्यामुळे कीटक फिरतात. ते माशासारखे वाटत नाहीत. ते सामान्य मैना, गुरेढोरे आणि त्याच ठिकाणी खातात आणि राहणाऱ्या इतर पक्ष्यांसह हँग आउट करतात. जेव्हा ते एकत्र चिकटतात तेव्हा ड्रोंगो अन्न शोधण्यात अधिक यशस्वी होतात. मैना आणि ड्रोंगो दोघेही कीटक खातात, परंतु ते सारखे खात नाहीत.
कधीकधी, ड्रोंगो मैनासमधील कीटक चोरतात. लोक म्हणतात की ते शिकार्याच्या आवाहनाचे अनुकरण करून मैनाला घाबरवतात आणि नंतर त्यांचे अन्न चोरतात. काटेरी शेपटी असलेला ड्रोंगो खोटे अलार्म कॉल करून असेच काहीतरी करतो. काळ्या ड्रोंगोला लहान पक्षी, सरपटणारे प्राणी आणि कदाचित वटवाघुळ देखील खाण्यासाठी ओळखले जाते. काही लोकांना असे वाटते की जेव्हा ते स्थलांतर करतात तेव्हा ते अधिक पक्षी खातात.
कोरियामध्ये स्थलांतरित पक्ष्यांसाठी थांबलेल्या बेटावर एका व्यक्तीने एकामागून एक अनेक पक्षी पकडले. त्यांनी पक्ष्यांना डोक्याच्या मागच्या बाजूला आणि मानेवर मारून मारले आणि नंतर त्यांचे फक्त काही भाग खाल्ले, विशेषत: मेंदू. ते वेळोवेळी मासे खातानाही दिसले आहेत. त्यांना एरिथ्रिना आणि बॉम्बॅक्स सारख्या झाडांच्या फुलांपासून पाणी आणि अन्न मिळू शकते आणि ते धान्य खाण्यासाठी देखील ओळखले गेले आहेत.
याउलट, विंचू आणि सेंटीपीड्ससारखे मोठे आर्थ्रोपॉड्स त्यांच्या आहारात क्वचितच दिसतात. ते मिल्कवीड फुलपाखरे खातात, जे इतर शिकारी टाळण्याचा प्रयत्न करतात. ते रात्री उशिरा किंवा रात्रीच्या वेळी, बहुतेक वेळा दिवे लावलेल्या कीटकांवर देखील खायला देतात.
FAQ
Q.1 चमकणाऱ्या पक्ष्याला काय म्हणतात?
उत्तर. काळा ड्रोंगो पक्षाला चमकणारा पक्षी म्हणतात.
Q.2 कोणत्या पक्ष्याला किंग क्रो म्हणतात?
उत्तर. काळा ड्रोंगो पक्षाला किंग क्रो असे म्हणतात.
Q.3 ब्लॅक ड्रोंगो पक्ष्याचा आकार किती असतो?
उत्तर. ब्लॅक ड्रोंगो पक्ष्याचा आकार त्याच्या प्रजातीनुसार बदलतो. त्याचा आकार 18 ते 60 सेमी पर्यंत असतो.
Q.4 काळ्या ड्रोंगो पक्ष्याच्या एकूण किती प्रजाती जगभरात आढळतात?
उत्तर. काळ्या ड्रोंगो पक्ष्याच्या सुमारे 25 प्रजाती जगात आढळतात.
Q.5 काळ्या ड्रोंगो पक्षाच्या प्रकारानुसार त्याचे वजन किती ग्रॅम दरम्यान बदलते?
उत्तर. पक्ष्यांच्या प्रकारानुसार त्यांचे वजनही 35 ते 100 ग्रॅम दरम्यान बदलते.