Murud Janjira Fort Information In Marathi नमस्कार मित्रांनो आजच्या लेखात आपण मुरुड जंजिरा ह्या किल्याबद्दल माहिती पाहणार आहोत. तर सुरवात करूयात आजच्या ह्या लेखाला.
मुरुड जंजिरा किल्याची संपूर्ण माहिती Murud Janjira Fort Information In Marathi
मुरुड जंजिरा किल्ला महाराष्ट्रातील रायगड जिल्ह्यात आहे. मुरुड जंजिरा किल्ला हा पर्यटकांसाठी आणि गिर्यारोहण करणाऱ्या लोकांसाठी अतिशय लोकप्रिय ठिकाण आहे. मुरुड जंजिरा किल्ला त्याच्या तोफांसाठी आणि अरबी समुद्राच्या दृश्यासाठी प्रसिद्ध आहे. मुरुड जंजिरा किल्ल्याबद्दल तुम्हाला जे काही जाणून घ्यायचे आहे ते येथे आहे.
मुरुड जंजिरा किल्ल्याचे ऐतिहासिक महत्व:
गडाच्या नावाचा उगम एक रहस्य आहे. कोकणातील इतर प्रत्येक किल्ल्याचा उगम भारतातील प्राचीन आणि समकालीन भाषांमध्ये आहे किंवा स्थानिक लोककथांशी काही संबंध आहे. काहींचे म्हणणे आहे की किल्ल्याचे नाव अरबी प्रदेशातून आले असावे, जिथे जझीरा शब्दाचा अर्थ बेट असा होतो.
बेट किल्ला हा एक लष्करी आणि सामरिक मास्टरस्ट्रोक होता कारण त्याच्या मध्यभागी, एक विहीर होती जी किल्ल्याच्या सदस्यांना पिण्याच्या पाण्याचा पुरवठा करत होती, ज्यामुळे त्यांना बराच काळ आत टिकून राहता आले. या विहिरीला आजही गोड पाणी असल्याचे पर्यटक सांगतात.
आणि हा किल्ला सर्व ठिकाणाहून अद्वितीय आहे, अरबी समुद्राच्या मध्यभागी असलेले हे बेट आहे, या बेटावर जाण्याचा एकमेव मार्ग जलमार्गाने आहे.
जंजिरा बेटाशी संबंध असलेले इतिहासातील सर्वात महत्त्वाचे व्यक्तिमत्व म्हणजे राजा रामराव पाटील. संशोधन असे सूचित करते की त्यांनी हे बेट स्थानिक मासेमारी समुदाय कोळींसाठी बांधले.
सिद्दींनी किल्ला ताब्यात घेतला आणि इंग्रज, पोर्तुगीज आणि अगदी मराठ्यांपासून यशस्वीपणे त्याचे संरक्षण केले. असे म्हटले जाते की जेव्हा शिवाजी महाराज ह्यांचा मुलगा, संभाजी महाराज किल्ला काबीज करण्यात अयशस्वी झाले, तेव्हा त्यांनी तेथील बेटांपैकी एकावर एक किल्ला बांधला, ज्याला पद्मदुर्ग देखील म्हणतात.
छत्रपती आणि त्यांचे पुत्र संभाजी हे किल्ले पाहून इतके प्रभावित झाले की त्यांनी एक नव्हे तर पाच नौदल किल्ले बांधले ज्याने महाराष्ट्राला सागरी हल्ल्यापासून संरक्षण दिले.
मुरुड जंजिरा किल्ल्याची रचना:
किल्ला ही एक प्रभावी वास्तू आहे, ज्यात बहुतेक वास्तू शाबूत आहेत, किल्याची बांधणी मजबूत आहे. सर्व आक्रमणांना तोंड देताना तो राजांच्या काळापासून बळी पडला असावा. किल्ल्याला एकोणीस बुरुजांनी आच्छादित केले आहे, ज्यामुळे या किल्ल्याला एक आगळेवेगळे रूप मिळते.
जंजिरा किल्ला हा त्यांच्या संपूर्ण इतिहासात कधीही न पडलेल्या मोजक्या किल्यांपैकी एक आहे, किल्ल्याचे नियंत्रण राजवंशाकडून राजवंशाकडे गेले. सिद्दी घराण्याचे वंशज आजही किल्ल्याच्या परिसरात व गावात राहतात. किल्ल्यातील राजेशाही घरे आजही चांगल्या स्थितीत आहेत आणि तुम्हाला त्या काळातील ऐश्वर्य आणि भव्यतेची कल्पना येते.
मुरुड जंजिरा किल्ल्याची अनोखी तटबंदी आहे. सुरवातीला, ते एका बेटावर असल्यामुळे, लहान किंवा गुप्त मार्गाने सैन्य तेथे पोहोचू शकत नव्हते. दुसरं म्हणजे आज जरी तुम्ही गडावर गेलात तरी तुमच्या लक्षात येईल की किल्ल्याच्या जवळ पोहोचेपर्यंत मुख्य दरवाजा दिसत नाही. प्राचीन काळी, याचा अर्थ असा होतो की जर तुम्ही किल्ला पाहत असाल तर सैनिकांनी तुम्हाला आधीच पाहिले आहे.
तुम्ही किल्ल्याभोवती फिरता तेव्हा तुम्हाला काही भिंतींवर कोरीवकाम आढळून येईल जे तुम्हाला सिद्दींचा आत्मविश्वास आणि मानसिकता दर्शवतात. उदाहरणार्थ, प्रवेशद्वारावर एक दगडी कोरीव काम आहे ज्यामध्ये सहा हत्तींभोवती वाघ दिसतो – पूर्ण आत्मविश्वास आणि कौशल्य मोठ्या प्रमाणावर विजय मिळवू शकतो या संकल्पनेचे संभाव्य प्रतीक आहे. तुम्हाला अशोक चक्राची अनेक शिल्पे, वाघ आणि हत्ती आजूबाजूला खेळताना दिसतील.
मुरुड जंजिरा किल्ल्यावर राजेशाही थाट आहे जिथे राजे, राण्या आणि त्यांचे कर्मचारी राहत होते. तुम्ही फिरत असताना, तुम्हाला अनेक सुसज्ज वास्तू दिसतील ज्या पूर्वी विविध उद्देशांसाठी काम करत होत्या, जसे की किल्ल्याच्या आत राहणाऱ्या थोर आणि सामान्य लोकांची घरे, तबेले, धान्य कोठार आणि मशिदी. मुरुड जंजिरा किल्ल्यासह सर्व किल्ल्यांमध्ये अनेक छुपे आणि भूमिगत मार्ग आहेत जे किल्ल्याच्या विविध बिंदूंना जोडतात आणि सुटकेचा मार्ग म्हणून काम करतात.
किल्ल्यांचा आणखी एक वैशिष्ट्यपूर्ण पैलू म्हणजे तोफांचा. किल्ल्यावर ५०० पेक्षा जास्त तोफांचा समावेश असल्याचे इतिहास सांगतो. आज, आपण बेट किल्ल्याभोवती तीन तोफा टाकलेल्या पाहू शकता. कलालबांगडी, गोमुख आणि चालक्लोंबडी अशी या तोफांची नावे आहेत. तज्ञांचे म्हणणे आहे की या अद्वितीय तोफ आहेत ज्या गोळीबार केल्यावर गरम होत नाहीत.
मुरुड जंजिरा येथील पर्यटकांचा अनुभव:
महाराष्ट्रातील किल्ले पर्यटनाची आवड असलेल्या पर्यटकांसाठी मुरुड जंजिरा हा एक अनोखा अनुभव आहे, कारण किल्ल्यावर पोहोचण्यासाठी कोणताही ट्रेक नसून, एक हवेशीर बोट राईड आहे. बोट राईड गर्दीची आणि गुंफलेली असू शकते, म्हणून तुम्हाला पुरेशी जागा असलेल्या बोटीत बसण्याची खात्री करणे आवश्यक आहे.
बोट राइड तुम्हाला अरबी समुद्राचे उत्तम दृश्य देते. बोट राइड दरम्यान आणि नंतर निसर्गरम्य ठिकाणांचे फोटो काढताना काळजी घ्या. तुम्हाला दिसत असलेली काही जहाजे भारतीय नौदलाची आहेत आणि त्यांचे छायाचित्र काढण्याचा प्रयत्न करणे हा गुन्हा आहे. बोटी कुठे असू शकतात हे सांगता येत नाही, पण एलिफंटा लेणी, अलिबाग आणि मुरुड जंजिरा किल्ल्याकडे जाताना बोटी स्वार हाक मारतात.
मुरुड जंजिऱ्याला कसे जायचे?
हा किल्ला मुरुड गावापासून ५ किमी आणि अलिबागपासून सुमारे ५० किमी अंतरावर आहे. हे मुंबईपासून १७० किमी अंतरावर आहे आणि पुण्यापासून जवळपास समान अंतरावर आहे. किल्ल्यावर जाण्याचा एकमेव मार्ग राजापूर जेट्टी मार्गे बोटीने आहे, जे सुमारे २ किमी आहे. अलिबाग ते राजापूर जेट्टी हे एकूण अंतर २ तासांपेक्षा कमी आहे.
एकदा तुम्ही अलिबागमध्ये आल्यावर, तुम्ही अलिबाग ते मुरुडला राज्य परिवहन मंडळाची बस देखील घेऊ शकता आणि नंतर मुरुड राज्य परिवहन स्टँडवर पोहोचल्यावर किल्यावर जाण्यासाठी रिक्षा घेऊ शकता. बहुतांश ग्रामीण भागात जिथे पर्यटन विकसित आहे त्या भागात तुम्ही शेअरिंग रिक्षा घेऊ शकता. या भागात, तुम्ही अलिबाग ते रेवदंडा शेअरिंग रिक्षा घेऊन पुढे रेवदंडा ते नांदगाव आणि शेवटी मुरुडला जाऊ शकता.
मुरुडच्या आसपास उपक्रम:
अलिबागपासून मुरुड हाकेच्या अंतरावर आहे, त्यामुळे हा प्रश्‍न विचारात घेण्यासारखा नाही. अलिबागला अनेक पर्यटन स्थळे आणि समुद्रकिनारे आहेत जे शांत, निर्मळ आहेत तसेच सर्व प्रकारच्या जलक्रीडांचे यजमान आहेत. जर तुमच्यासाठी वीकेंड असेल तर मुरुड आणि अलिबाग सहलीची योजना करा. समुद्रकिनाऱ्यांसोबतच तुम्ही काही मंदिरे आणि इतर धार्मिक स्थळांनाही भेट देऊ शकता. मुरुड जवळ तुम्ही भेट देऊ शकता अशा ठिकाणांची यादी येथे आहे:
दिवेआगर बीच:
दिवेआगर बीच हा एक स्वच्छ, निर्जन समुद्रकिनारा आहे जो लांब फिरण्यासाठी अनुकूल आणि निसर्गाशी पुन्हा जोडण्यासाठी उत्तम आहे. आजूबाजूला काही व्यावसायिक क्रियाकलाप आहेत आणि मुलांसाठीही हा एक चांगला समुद्रकिनारा आहे. वॉटरस्पोर्ट्स अ‍ॅक्टिव्हिटी देखील येथे होऊ शकतात, त्यामुळे तुम्ही समुद्रकिनाऱ्यावर चांगला वेळ घालवू शकता.
वेलास बीच:
कासव महोत्सवामुळे वेळास बीच हा अलिबागमधील सर्वात लोकप्रिय बीच आहे. तुम्ही योग्य हंगामात या समुद्रकिनाऱ्याला भेट दिल्यास, तुम्हाला स्थानिक आणि विदेशी अशी अनेक कासवे दिसतील आणि त्यांची पिल्ले समुद्रात जातात. हा महोत्सव वनविभाग, ग्रामपंचायत आणि कासव मित्रमंडळ यांचा संयुक्त उपक्रम आहे. हा समुद्रकिनारा मुरुडपासून तासाभराच्या अंतरावर आहे
नांदगाव बीच:
नांदगाव बीच हे अलिबागमधील शांततेसाठी एक लोकप्रिय पर्यटन स्थळ आहे. समुद्रकिनारा नारळाच्या झाडांनी नटलेला आहे, ज्यामुळे ते मनमोहक दृश्य देते. या बीचवर वॉटरस्पोर्टचे अनेक पर्याय उपलब्ध आहेत. मुरुडपासून नांदगाव बीच अर्ध्या तासाच्या अंतरावर आहे. त्याचबरोबर कोकण म्हंटल की निसर्गाची मुक्त उधळण तर आलीच त्यामुळे तुम्ही निसर्गाचा मनमुराद आनंद घेऊ शकता.
तर मित्रांनो आजच्या ह्या लेखात आपण मुरुड जंजिरा किल्याबद्दल जी काही माहिती पाहिली ती तुम्हाला कशी वाटली ते आम्हाला नक्की कमेंट करून कळवा.
धन्यवाद!!!
