Telangana Information In Marathi हैदराबाद हे शहर तेलंगणा राज्याची राजधानी असून मुसी नदीच्या तीरावर वसलेले आहे. लोकसंख्येच्या बाबतीत हैदराबाद हे देशातील चौथ्या क्रमांकाचे शहर आहे. तेलंगणा भारताचे 29 वे राज्य असून 2 जून 2014 रोजी स्थापन झाले.
तेलंगणा राज्याची संपूर्ण माहिती Telangana Information In Marathi
हे राज्य पूर्वी आंध्र प्रदेशचा भाग होते. या प्रदेशाची प्राचीन नावे तेलिंगाण, तेलिंगा, त्रिलिंग अशी होती. तेलंगणा भौगोलिकदृष्ठ्या मराठवाडा, विदर्भ आणि उत्तर कर्नाटक यांच्या सीमांलगत आहे. तर चला मग पाहूया तेलंगणा या राज्याविषयी माहिती.
क्षेत्रफळ :
तेलंगणा या राज्याचे क्षेत्रफळ हे 1,14,840 चौ. किमी आहे. व तेथील लोकसंख्या हे 2020 च्या जनगणनेनुसार 38,510,982 एवढी आहे.
तेलंगानाचा इतिहास :
तेलंगणा प्रांत हा मूळचा निझामाच्या अधिपत्याखालील प्रदेश 1948 साली संस्थाने खालसा झाली आणि हैदराबाद राज्य निर्माण झाले.1953 साली पोट्टी श्रीरामुलु यांनी तेलगु भाषिक राज्याच्या निर्मितीसाठी केलेल्या आंदोलनामुळे व त्यांच्या उपोषणांती झालेल्या मृत्यूनंतर भाषावार प्रांत रचनेचा मुद्दा ऐरणीवर आला. 1 नोव्हेंबर, 1953 रोजी तत्कालीन मद्रास प्रेसिडन्सीमधून आंध्रप्रदेश या स्वतंत्रराज्याची निर्मिती झाली.
तेलंगणा हे वेगळे राज्य घोषित करण्यात यावे, यासाठी अनेक वर्षे तेलंगण राष्ट्रीय समितीने लढा चालवला होता. 9 डिसेंबर, 2009 रोजी या प्रयत्नांना यश येऊन भारत सरकारने तेलंगण हे वेगळे राज्य होणार असल्याचे जाहीर केले.
तेलंगणा राज्याच्या स्थापनेसाठीचे विधेयक 15 व्या लोकसभेत 18 फेब्रुवारी, 2014 ला आणि राज्यसभा या वरिष्ठ सभागृहात 20 फेब्रुवारी 2014 ला संमत करण्यात आले आणि राष्ट्रपतींच्या मान्यतेसाठी पाठविण्यात आले.
तेलंगणा राज्यातील जिल्हे :
तेलंगणा राज्यात पुढील जिल्हे आहेत : आदिलाबाद, करीमनगर, कामारेड्डी, कुमारम् भीम आसिफाबाद, खम्माम, जगतियाळ, जयशंकर भूपालपल्ली, जानगाव, जोगुलांबा गडवाल, नागरकुर्नूल, नारायणपेट, नालगोंडा, निजामाबाद, निर्मल, पेद्दापल्ली, भद्राद्रि कोठागुंडम, मंचरियाल, महबूबनगर, महबूबाबाद, मेडक जिल्हा मेडक, मेडचल-मलकजगिरी, मुळुगू, यादाद्री भुवनगिरी रंगारेड्डी, राजन्ना सिरकिला, वनपर्थी, वरंगळ ग्रामीण, वरंगळ शहर, विकाराबाद, संगारेड्डी, सिद्दीपेट, सूर्यापेट, हैदराबाद.
पोशाख :
तेलंगणा या राज्याच्या बऱ्याच भागात पारंपारिक महिला साड्या नेसतात. अविवाहित महिलांमध्ये लंगा वोनी, सलवार कमीज आणि चुरीदार लोकप्रिय आहेत. पुरुषांच्या कपड्यांमधील पारंपारिक धोतीला पंच म्हणूनही ओळखले जाते.
हैदराबादी शेरवानी ही हैदराबादच्या निजामची आणि हैदराबादी सरदारांची निवड होती. हैदराबादी शेरवानी गुडघ्यापर्यंत पोहोचणाऱ्या सामान्य शेरवानीपेक्षा लांब असते. शेरवानी साधारणपणे लग्न समारंभात वराने परिधान केली जाते. दुपट्टा नावाचा स्कार्फ कधीकधी शेरवानीत जोडला जातो.
तेलंगणातील धर्म :
लोकांचे प्रमुख धर्म हिंदू धर्म आणि इस्लाम आहेत, जरी बौद्ध धर्म हा 6 व्या शतकापर्यंत प्रबळ धर्म होता. नागार्जुनकोंडाच्या स्मारकांद्वारे प्रकट केल्याप्रमाणे हे महायान बौद्ध धर्माचे घर आहे. आचार्य नागार्जुन श्री पर्वतातील जागतिक विद्यापीठाचे अध्यक्ष होते.
12व्या शतकात चालुक्य आणि काकत्यांच्या काळात हिंदू धर्माचे पुनरुज्जीवन झाले. विजयनगरच्या राजवटीने हिंदू धर्माचे गौरवशाली दिवस पाहिले जेव्हा प्रसिद्ध सम्राट कृष्णदेव रायाने खास नवीन मंदिरे बांधली आणि जुने सुशोभित केले. शिव, विष्णू, हनुमान आणि गणपती हे लोकप्रिय हिंदू देवता आहेत.
यज्ञगिरगुट्टा येथील वुग्रा नरसिंह स्वामी मंदिर आणि वारंगलमधील हजर पौलार मंदिर हे शेकडो वर्षांपासून देशाच्या विविध भागांतील लोकांना आकर्षित करणारे राज्यातील सर्वात प्राचीन मंदिरांपैकी एक आहे.
प्रभावाच्या बाबतीत इस्लाम दुसऱ्या क्रमांकावर आहे. 14 व्या शतकापासून त्याचा प्रसार सुरू झाला. मुस्लिम राजवटीत प्रदेशाच्या अनेक भागात मशिदी वाढू लागल्या. 1701 पासून ख्रिश्चन धर्माचा प्रसार होऊ लागला, विशेषत: सामाजिकदृष्ट्या अक्षम लोकांमध्ये.
18व्या-19व्या शतकात मंडळांमध्ये शैक्षणिक संस्था आणि चर्चची संख्या वाढली जेव्हा त्यांना ईस्ट इंडिया कंपनी आणि नंतर ब्रिटीश सरकारने प्रोत्साहन दिले. इतर युरोपीय देश देखील चर्च बांधण्यात आणि लोकांच्या दुर्बल घटकांची काळजी घेण्यात सक्रिय होते.
कला व नृत्य :
पेरिनी शिवतांडवम किंवा पेरिनी थांडवम हा तेलंगणातील प्राचीन नृत्य प्रकार आहे, जो अलीकडच्या काळात पुनरुज्जीवित झाला आहे. काकतिया राजवंशाच्या काळात तेलंगणामध्ये त्याची उत्पत्ती झाली आणि त्याची भरभराट झाली. पेरिनी थांडवम हा नृत्य प्रकार सामान्यतः पुरुषांद्वारे केला जातो. त्याला ‘डान्स ऑफ द वॉरियर्स’ म्हणतात. रणांगणावर जाण्यापूर्वी शिवाच्या मूर्तीसमोर हे नृत्य योद्धे करतात.
संगीत :
तेलंगणात कर्नाटक संगीतापासून ते लोक संगीतापर्यंत विविध प्रकारचे संगीत आहे. कांचरा गोपण्णा, ज्यांना भक्त रामदासू किंवा भद्राचाला रामदासू म्हणून ओळखले जाते, ते 17व्या शतकातील रामाचे भक्त आणि कर्नाटक संगीताचे संगीतकार होते.
वाहतूक :
हैदराबाद शहर हे तेलंगणमधील सर्वात मोठे वाहतूक केंद्र आहे. हैदराबाद आंतरराष्ट्रीय विमानतळ हा भारतामधील एक प्रमुख विमानतळ असून येथून देशातील सर्व मोठ्या शहरांसाठी तसेच अनेक आंतरराष्ट्रीय स्थानांसाठी थेट प्रवासी सेवा उपलब्ध आहे.
भारतीय रेल्वेच्या दक्षिण मध्य रेल्वे क्षेत्राचे मुख्यालय सिकंदराबाद रेल्वे स्थानक येथे असून हैदराबाद रेल्वे स्थानक, वरंगळ रेल्वे स्थानक इत्यादी मोठी स्थानके देशातील इतर भागांसोबत जोडली गेली आहेत. तेलंगण एक्सपेस, सिकंदराबाद राजधानी एक्सप्रेस इत्यादी जलद गाड्या हैदराबादला दिल्लीसोबत जोडतात. चारमिनार एक्सप्रेस, गोदावरी एक्सप्रेस, गोळकोंडा एक्सप्रेस इत्यादी येथील प्रसिद्ध गाड्या आहेत.
तेलंगणामधील प्रेक्षणीय स्थळ :
चारमिनार :
हैदराबादचे नाव घेतले की, डोळ्यासमोर उभी राहते ती चारमिनारची प्रतिमा. ऐतिहासिक महत्त्व असणारी ही वास्तू हैद्राबादच्या वैभवात मोलाची भर घालते.
गोलकोंडा किल्ला :
गोलकोंडा किल्ल्याची निर्मिती काकतीया राजवटीत झाली. त्यानंतर बहमनी साम्राज्यातही काही काळ हा किल्ला होता. कुतूबशाही साम्राज्याची राजधानी म्हणून गोलकोंडा किल्ला ओळखला जातो. ध्वनी परावर्तन हे या किल्ल्याचे वैशिष्ट्य आहे.
सालारजंग म्युझियम :
हैदराबाद शहरातील मुसा नदीच्या तीरावर दार-उल-शीफामध्ये हे संग्रहालय आहे. भारतातील प्रमुख तीन संग्रहालयांपैकी एक संग्रहालय म्हणून सालारजंग संग्रहालय ओळखले जाते.
रामोजी फिल्म सिटी :
जगातील सर्वात मोठा चित्रपट निर्मिती परिसर म्हणून रामोजी फिल्म सिटीचा नावलौकिक आहे. त्याचबरोबर आशिया खंडातील सर्वात प्रसिद्ध पर्यटन केंद्र व मनोरंजन स्थळ म्हणूनही रामोजी फिल्म सिटीला ओळखले जाते.
नेहरू झुलॉजिकल पार्क :
हैदराबादमधील सर्वात जास्त भेट दिल्या जाणाऱ्या स्थळांमध्ये नेहरू झुलॉजिकल पार्कचा समावेश होतो. 300 एकर पेक्षा जास्त जागेत पसरलेल्या या पार्कमध्ये एक हजारपेक्षा पेक्षा जास्त वन्यजीव संरक्षित करून ठेवलेले आहेत. यामध्ये सिंह, वाघ, अस्वल, जिराफ, चिंपांझी, बिबट्या, मगरी, विषारी व बिनविषारी सापांचे असंख्य प्रकार, पक्ष्यांचे प्रकार पाहायला मिळतात. छोट्या आगगाडीतून या पार्कची भटकंतीही करता येते.
बिर्ला मंदिर :
हुसेनसागर लेकच्या बाजूलाच उंच टेकडीवर बिर्ला मंदिर आहे. पांढऱ्याशुभ्र संगमरवरात तयार केलेले हे मंदिर दाक्षिणात्य बांधणीत असून, अत्यंत सुंदर दिसते. या मंदिरात भगवान वेंकटेश्वराची मूर्ती असून ती हुबेहूब तिरुपती बालाजीच्या मूर्तीसारखी आहे. या मंदिराच्या परिसरातून हुसेनसागर लेक व हैदराबाद शहराचे मनोहारी दृश्य पाहायला मिळते.
मक्का मशीद :
हैद्राबादचा सहावा कुतुबशाह सुलतान महमद कुतुबशाहने 400 वर्षांपूर्वी या मशिदीची निर्मिती केली. जवळजवळ 800 मजूर यासाठी वापरले गेले. तीनमजली रचना असलेली ही मशीद एका अखंड शिलाखंडातून कोरून तयार केलेली आहे.
हुसेनसागर :
1562 पासून हुसेनसागर तलाव हैदराबाद आणि सिकंदराबाद या जुळ्या शहरांना सजवत आहे.
लुम्बिनी पार्क :
पर्ल्स सिटीच्या मध्यभागी वसलेले लुम्बिनी पार्क हे एक आधुनिक शैलीचे शहरी उद्यान आहे.
ही माहिती तुम्हाला कशी वाटली, ते आम्हाला कमेंट करून नक्की सांगा व इतरांनाही शेअर करा.
हे निबंध सुद्धा अवश्य वाचा :-
Essay On Metro Rail In Marathi
Essay On World Wildlife Day In Marathi
My Country India Essay In Marathi