मोर पक्षाची संपूर्ण माहिती Peacock Bird Information In Marathi

Peacock Bird Information In Marathi नमस्कार मित्रांनो स्वागत आहे तुमचं. आज आपण हया लेख मध्ये मोर बद्दल मराठीत संपूर्ण माहिती जाणून घेणार आहोत. तर तुम्ही हया लेख ला शेवट पर्यंत वाचा. जेणेकरुन तुम्हाला मोर विषयी योग्य प्रकारे माहिती समजेल.

मोर पक्षाची संपूर्ण माहिती Peacock Bird Information In Marathi

मित्रांनो मोर या पक्षाला पक्षांचा राजा म्हटले जाते. आपल्या जीवनामध्ये मोराचा खूप महत्त्वाचा वाटा असतो. आपल्या महाराष्ट्रामध्ये या प्राण्याला खूप अधिक महत्त्व देतात पाणी पावसाळ्यामध्ये जेव्हा मोर त्याचे पंख उघडतो, तेव्हा खूपच सुंदर दिसतो. ते दृश्य खूप पाहण्यासारख असतं तर चला जाणून घेऊया मोर हया पक्षाबद्दल..

• हंस पक्षाची संपूर्ण माहिती

मोर पक्षाची संपूर्ण माहिती | Peacock Information in Marathi

पक्ष्याचे नांव: मोर

वैज्ञानिक नाव: Pavo cristatus

प्रजाती: भारतीय मोर आणि हिरवे मोर

रंग:  निळा, पांढरा, हिरवा आणि जांभळा

कलावधी: 25 ते 30 वर्षे

मूळचे: दक्षिण, आग्नेय आशिया

भारत, म्यानमार आणि श्रीलंकेचा राष्ट्रीय पक्षी

अन्न: कीटक, बिया, फळे, लहान सस्तन प्राणी आणि सरपटणारे प्राणी

मोराचा वेग: 16 किमी/ता

मोर, मोराची लांबी 215, 95 सेमी अंदाजे

मोराची उंची: सुमारे 2.1 मीटर असते

वजन: 4-6 किलो

• सुतार पक्षाची संपूर्ण माहिती

म्यानमार, श्रीलंका आणि भारताचा राष्ट्रीय पक्षी मोर आहे. “पक्ष्यांचा राजा” ही पदवी मोरांना दिली जाते. उत्तर प्रदेश, हरियाणा, राजस्थान इत्यादींसह भारताच्या अनेक भागांमध्ये मोर आढळतात. मोराच्या शरीराची लांबी 100 ते 115 सेमी असते. ते 200 सेमी उंच उभे असतात आणि नर मोरांचे वजन 4-6 किलोग्रॅमपेक्षा जास्त असू शकते, परंतु मादी फक्त 4 किलोग्रॅमपर्यंत पोहोचतात.

नराची शेपटी डगमगणाऱ्या पिसांनी झाकलेली असते आणि जेव्हा ते पंख उघडतात आणि वसंत ऋतूमध्ये नाचतात तेव्हा ते अतिशय मोहक दिसतात. त्यांच्या प्रत्येकाच्या डोक्यावर एक क्रेस्ट देखील असतो. मोर हे जंगली पक्षी आहेत जे सामान्यत: खुल्या जंगलात राहतात.

• शहामृग पक्षाची संपूर्ण माहिती

Peacock Information in Marathi | मोर पक्षाची संपूर्ण माहिती

मोर हा म्यानमार, श्रीलंका आणि भारताचा राष्ट्रीय पक्षी आहे. मोराचा “पक्ष्यांचा राजा” असा उपद्व्याप असतो. उत्तर प्रदेश, हरियाणा, राजस्थान इत्यादीसह भारतातील अनेक प्रदेश मोरांचे निवासस्थान आहेत. मोराच्या शरीराची लांबी 100 ते 115 सेमी पर्यंत असते. त्यांची उंची 200 सें.मी. पर्यंत पोहोचते.

शक्यतो मोर पेक्षा जास्त नराचे वजन 4-6 किलो पर्यंत असू शकते, तर मादीचे वजन 4 किलो पर्यंत असू शकते. नराची शेपटी रंगीबेरंगी पिसांनी झाकलेली असते आणि वसंत ऋतूमध्ये जेव्हा ते पंख पसरून नाचतात तेव्हा त्यांचे स्वरूप अतिशय आकर्षक असते.

याव्यतिरिक्त, त्यांच्या प्रत्येक डोक्यावर एक शिला आहे. मोर नावाचे जंगली पक्षी सामान्यत: खुल्या जंगलात राहतात. सर्वसाधारणपणे, भारत, श्रीलंका आणि ब्रह्मदेश हे मोरांचे घर आहे. मोराचा सामान्य धावण्याचा वेग ताशी दहा मैल (ताशी 16 किलोमीटर) असतो. जपान आणि इंग्लंडमध्ये मोरांना पाळीव प्राणी म्हणून ठेवले जाते. तिथली त्यांची लोकसंख्या वाढावी म्हणून हे केले जात आहे.

• गरुड पक्षाची संपूर्ण माहिती

इतिहास मध्ये मोराचे महत्व | Importance of Peacock History

भगवान श्रीकृष्णाच्या मुकुटाला जोडलेले मोराचे पंख या पक्ष्याचे महत्त्व सांगतात.  महाकवी कालिदास यांनी आपल्या ‘मेघदूत’ या महाकाव्यात मोराला राष्ट्रीय पक्ष्यापेक्षाही वरचा दर्जा दिला आहे.  हा अनेक राजे आणि सम्राटांचाही लाडका आणि आवडता पक्षी होता.

प्रसिद्ध सम्राट चंद्रगुप्त मौर्य यांच्या कारकिर्दीत वापरण्यात आलेल्या नाण्यांवर दुसऱ्या बाजूला मोराचे चित्र होते आणि मुघल सम्राट शाहजहानने तख्त-ए-तौस बांधला होता.  ज्यामध्ये दोन मोर नाचताना दाखवण्यात आले होते.  ते मयूर सिंहासन म्हणून ओळखले जात असे.

पुढे नादिरशहाने हे सिंहासन लुटून इराणला नेले.  प्रजननामध्ये, नर दोन ते पाच माद्यांसोबत सोबती करतात, प्रत्येकी 4 ते 8 अंडी जमिनीच्या एका छिद्रात घालतात.

• चिमणी पक्षाची संपूर्ण माहिती

मोर संरक्षण कानून | Peacock Protection Law in Marathi

मित्रांनो आपल्या देशामध्ये मोराची शिकार होण्याचे अनेक कारणे आहेत आणि यांची प्रजाती ही आता कमी होत आहे ज्यांच्या लक्षात घेऊन भारत सरकारने मोरांच्या सुरक्षेसाठी सन 1972 मध्ये मोर संरक्षण कायदा बनवला.

या कायद्यामुळे मोरांची संख्या वाढत आहे आणि त्यांचे संरक्षण केले जात आहे भारत सरकार ने मोरांच्या संख्येसाठी मोर संरक्षण अभियान चालू केले आणि भारतामध्ये हा कायदा आल्यानंतर मोराच्या संख्येमध्ये वाढ झाली.

• सारस पक्षाची संपूर्ण माहिती

मोर काय खातो? What Does Peacok Eat

सर्वभक्षी पक्षी म्हणून, मोर मुख्यतः वनस्पती, फळे, बिया, फुलांच्या पाकळ्या, तसेच मुंग्या, कीटक, टोळ आणि इतर प्राणी खातात. मोरांचा सर्वात सामान्य आहार म्हणजे तृणधान्ये. मोर मात्र काहीही खातो, मग तो प्राणी असो वा वनस्पती.

मोर उभयचर प्राणी, फुलपाखरे, माशी, पिल्ले, उंदीर, कोब्रा साप आणि इतर लहान सरपटणारे प्राणी देखील खातात. अत्यंत सामाजिक आणि संरक्षित पक्षी म्हणून, मोर एकटे राहण्याऐवजी लहान गटात राहणे पसंत करतात. मोर एकाच वेळी सहा अंडी घालू शकतो. ते दुपारी उशिरा अंडी घालण्यास प्राधान्य देतात.

वसंत ऋतूमध्ये, मोरांना त्यांची आश्चर्यकारकपणे चमकदार पिसे पसरवताना दिसतात. मोर सामान्यतः आकार, रंग आणि पंखांच्या गुणवत्तेवर आधारित भागीदार निवडतात. नर मोरांना त्यांच्या एका मादी जोडीदाराव्यतिरिक्त दोन ते पाच मादी साथीदार असतात.

200 पेक्षा जास्त रंगीबेरंगी पिसे, ज्यात जवळपास सर्वच डोळ्यांवर मोठे ठिपके आहेत, मोराची शेपटी बनवतात. मोराचे आयुष्य 10 ते 25 वर्षे असते. पावो क्रिस्टॅटस हे मोराचे वैज्ञानिक नाव आहे. नर पक्ष्यांना रंगीबेरंगी शेपटीची पिसे आणि मादी नसल्यामुळे नर मोर मादीपेक्षा अधिक आकर्षक असतात. दरवर्षी ऑगस्ट महिन्यात मोर आपली जुनी पिसे तोडून नवीन पिसे उगवतो. बायबल, गीता आणि इतर सारख्या प्राचीन पुस्तकांमध्येही मोरांचा संदर्भ आहे.

हिंदू धर्मात मोर आणि त्यांच्या पंखांकडे धार्मिक दृष्टिकोनातून पाहिले जाते. हिंदू धर्माचे प्रमुख देव श्री कृष्ण आपल्या मुकुटात मोराचे पंख धारण करतात. पूर्वीच्या काळी मोराच्या पिसांना भोजपत्रात बुडवून लिहिण्यासाठी वापरण्यात येत असे. त्यांच्या पंखांवर क्रिस्टल कोटिंग्ज असतात ज्यामुळे ते अत्यंत चमकदार दिसतात.

मोराचे जेवण काय असते?

मित्रांनो मोर हा सामान्यतः शाकाहारी आणि मासाहारी करतात त्यांचे मुख्य जेवण फुले, पाने, फळे, बिया, कीटक, मुंग्या ई. पदार्थांचा यामध्ये समावेश आहे. जेही काही खाण्याची वस्तू असली तर मोर ही वस्तू दाखवू शकतो मोर हा साप उंदीर कोंबड्यांचे बच्चे इत्यादीला सुद्धा खाऊन जातात.

• घुबड पक्षाची संपूर्ण माहिती

मोर हा कोणता आवाज करतो?

खूप मोठा आणि कर्कश आवाज असूनही, मोर एकाच आवाजाव्यतिरिक्त विविध प्रकारचे आवाज काढू शकतो. मोराला कधीकधी पक्ष्यांचा राजा म्हणून संबोधले जाते कारण त्याच्या डोक्यावर मुकुट म्हणूनही ओळखले जाते.

इंग्लिशमध्ये मोराचा उल्लेख पीकॉक, मोरांना पीहेन आणि पीकिक्स, ज्यांना त्यांची सर्व संतती आहे, त्यांना मोर असे संबोधले जाते. त्यांच्या उड्डाणाच्या कमी वेळेमुळे, मोरांना राप्टर्सपासून स्वतःचे संरक्षण करण्यासाठी झाडांवर उडी मारणे आणि चढणे आवश्यक आहे.

मोर कधीही घरटे बांधत नाहीत; त्याऐवजी ते जमिनीवर सुरक्षित जागा शोधतात आणि तिथे अंडी घालतात. मोर हा प्रामुख्याने भारतीय पक्षी आहे, जरी भारताव्यतिरिक्त, तो नेपाळ, बांगलादेश, श्रीलंका, भूतान, म्यानमार आणि पाकिस्तानमध्ये देखील आहे.

वसंत ऋतूमध्ये मादी मोरांना भुरळ घालण्यासाठी नर मोर पंख पसरून नाचतो. प्रजातींची घटती संख्या टिकवून ठेवण्यासाठी भारत सरकारने 1982 मध्ये मोराची शिकार पूर्णपणे प्रतिबंधित केली. दरवर्षी, मोराची पिसे गळून पडतात आणि त्यांची जागा नवीन घेतात.

FAQ