Liechtenstein Information In Marathi लिकटेंस्टाईन हा देश युरोपियन आल्प्सच्या वरच्या खोऱ्यात वसलेले एक देश आहे. या देशात घटनात्मत राजेशाही चालते. हा देश 11 नगर पालिकांमध्ये विभागलेली आहे. ज्याची राजधानी वडूझ आहे, आणि तिची सर्वात मोठी नगरपालिका शान आहे. तसेच हे या देशातील सर्वात मोठे शहर म्हणून सुद्धा ओळखले जाते. दोन देशांच्या सीमेवर असलेला लिकटेंस्टाईन हा सर्वात लहान देश आहे. तर चला मग या देशाविषयी आपण सविस्तर माहिती जाणून घेऊया.
लिकटेंस्टाईन देशाची संपूर्ण माहिती Liechtenstein Information In Marathi
लिकटेंस्टाईन या देशाची राजधानी फाडूट्स हे शहर आहे. तसेच या देशाला स्वतंत्र 1866 मध्ये मिळाले. या देशाचे बोधवाक्य फर गॉट, फर्स्ट अंड वेटरलँड असे आहे. म्हणजे देव प्रिन्स आणि फादरलँडसाठी असा याचा अर्थ होतो. लिकटेंस्टाईन हा देश जगातील सर्वात लहान देशांपैकी 6 व्या क्रमांकावर येतो. या देशातील काही भाग हा डोंगराळ प्रदेशाचा दिसून येतो.
विस्तार व क्षेत्रफळ :
लिकटेंस्टाईन या देशाचे एकूण क्षेत्रफळ हे 160 किलोमीटर एवढे आहे. तसेच या देशाचा जगात क्षेत्रफळाच्या दृष्टिकोनाने 219 वा क्रमांक लागतो. या देशाच्या सीमेला लागून पूर्वेला ऑस्ट्रियाच्या व्होरार्लबर्ग राज्याची सीमा आहे, तसेच दक्षिणेला ग्रिसन्स कॅंटन आहे आणि पश्चिमेला सेंट गॅलेन कॅंटन आहे. असे मिळून या देशाला लिकटेंस्टाईनची पूर्ण पश्चिम सीमा तयार होतात.
लोकसंख्या :
लिकटेंस्टाईन या देशाची लोकसंख्या एकूण 36,281 ऐवढी आहे. तसेच या देशाचा जगात लोकसंख्येच्या बाबतीत 209 वा क्रमांक लागतो. तसेच लोकसंख्येच्या बाबतीत लिकटेंस्टाईन हा युरोपमधील 4 क्रमांकावरील सर्वात लहान देश आहे. या देशात विविध जाती व धर्माचे लोक राहतात, परंतु येथे सर्वात जास्त ख्रिचन समाजाचे लोक राहतात, बाकी इतर समाज आहे.
भाषा :
लिकटेंस्टाईन या देशाची मुख्य भाषा जर्मन आहे. येथील काही लोक जर्मन भाषेची अलेमॅनिक भाषा बोलतात. काही माणस जर्मनपेक्षा खूप वेगळी आहे. त्यामुळे ते स्वित्झर्लंड आणि ऑस्ट्रिया सारख्या शेजारच्या प्रदेशांमध्ये बोलल्या जाणार्‍या भाषेशी जवळचा संबंध आहे.
या देशातील नगरपालिके मध्ये जर्मन भाषा बोलली व वापरली जाते. इतर देश जसे स्विस स्टँडर्ड आणि जर्मन देखील लिकटेंस्टीनर्सना भाषा बोलली जाते. देशातील राजकारणामध्ये तसेच व्यवहार मध्ये जर्मनी भाषेचा वापर केला जातो.
नद्या व तलाव :
लिकटेंस्टाईन मधील राइन हे सर्वात लांब नदी आहे. येथे सर्वात मोठे पाणी आहे. 27 किलोमीटर लांबीची हे नदी स्वित्झर्लंडची नैसर्गिक सीमा दाखवते. आणि लिकटेंस्टीनच्या पाणी पुरवठ्यासाठी खूप महत्त्व आहे. राइन हे लोकसंख्येसाठी एक महत्त्वाचे मनोरंजन भाग आहे. 10 किलोमीटरवर समिना ही येथील दुसरी सर्वात लांब नदी आहे. जे संकटग्रस्त नदी ट्रायसेनबर्ग येथून सुरू होत, व ऑस्ट्रियातील इलमध्ये वाहते जाते.
लिकटेंस्टाईन मध्ये एकमेव नैसर्गिकपणे तयार झालेले सरोवर गॅम्प्रिनर सीलेन हे आहे. काही वर्षा पूर्वी राइन नदीच्या पूरामुळे खूप धूप होऊन तयार झाले नाहीत. परंतु इतर कृत्रिपने तयार केलेले तलाव येथे आहेत. जे प्रामुख्याने वीज निर्मितीसाठी वापरले जातात. लिकटेंस्टीन मधील सर्वात मोठा स्टेग तलाव त्यापैकी एक मुख्य तलाव आहे.
चलन :
लिकटेंस्टाईन या देशाचे स्विस फ्रँक हे चलन आहे. जे भारतीय चलनाच्या तुलनेमध्ये 1 स्विस फ्रँक कॉइन म्हणजे 80.75 रुपये येवढा होतो, जो खूप महागडा आहे.
हवामान :
लिकटेंस्टाईन या देशातील हवामान हे दमट व ढगाळ असते. या देशा मध्ये दक्षिणी वारे वाटतात. त्यामुळे येथील हवामान खराब होते. येथील वातावरण ढगाळ आणि थंड हिवाळा वारंवार पाऊस येतो, आणि बर्फ पडतो. येथील उन्हाळी हवामान थंड ते किंचित उबदार असते. हा देशा पर्वतामध्ये स्थित असूनही देशाचे हवामान सौम असते. त्यामुळे फोहन च्या क्रियेचा जोरदार प्रभाव पडतो.
या देशात वसंत ऋतू आणि शरद ऋतूमध्ये वनस्पतींचा कालावधी दीर्घकाळ टिकत असतो. आणि मजबूत फोहनमुळे 14॰ सेल्सियस हे तापमान हिवाळ्यातही असामान्य नसते. लिकटेंस्टाईन या देशातील उन्हाळ्या मधील सरासरी तापमान 19॰ ते 28॰ दरम्यान राहते. वर्षभरात सरासरी पाऊस हा 950 ते 1200 मिलिमीटर इतका पडतो, यामुळे येते अतीसृष्टी निर्माण होते.
खेळ :
लिकटेंस्टाईन देशामध्ये फुटबॉल हा आवडता खेळ आहे. येथे फुटबॉल संघ स्विस फुटबॉल लिगमध्ये खेळतात. त्यामुळे लिकटेंस्टाईन फुटबॉल कप दरवर्षी एका लिकटेंस्टीन संघाला म्हणजे युरोपा लीगमध्ये प्रवेश करण्याची परवानगी देतो.
या देशातील स्विस चॅलेंज लिगमध्ये खेळणारा संघ स्विस फुटबॉलमधील दुसरी संघ सर्वात यशस्वी संघ आहे. ज्याने युरोपमध्ये झालेल्या स्पर्धेत 1996 मध्ये कप विजेते चषक स्पर्धेत त्यांनी सर्वात मोठे यश मिळवले होते. हा खेळ या देशाचा राष्ट्रीय खेळ सुध्दा मानला जातो.
लिकटेंस्टाईन देशात इतर खेळांमध्ये टेनिस खेळाचा समावेश आहे. लिकटेंस्टाईन मध्ये लोकप्रिय असलेली आणखी एक खेळ म्हणजे मोटरस्पोर्ट हा खेळ सुध्दा येथील लोकांना अतिशय आवडता आहे. या खेळामध्ये येथील लोक मोठ्या प्रमाणात सहभागी होतात, व आपले प्रदर्शन दाखवत असतात.
इतिहास :
लिकटेंस्टाईन देशाचा इतिहास खूप आधुनिक व प्राचीन इतिहास आहे. ज्यामध्ये या देशाने पाहिले व दुसरे महायुध्द पहिले आहे. या देशात मध्ययुगाच्या सुरुवातीच्या काळात अलेमानीने पूर्वे कडील स्विस पठार 5 व्या शतकापर्यंत आणि आल्प्सच्या खोऱ्यात 7 व्या शतकाच्या शेवटीला पर्यंत स्थापित होती.
त्यानंतर लिकटेंस्टाईन देशात अलेमानियाच्या पूर्वे कडील काठावर बसले. इ. स. 504 मध्ये टोल्बियाक येथील अलेमानीवर विजय मिळविल्या नंतर 6 व्या शतकात पूर्ण देश फ्रँकिश साम्राज्याचा भाग झाला. येथे त्यांनी आपले राज्य स्थापन केले.
नंतर पुढे या देशात 19 व्या शतकाच्या सुरुवातीला युरोपमधील नेपोलियन युद्धांच्या परिणामाने पवित्र रोमन साम्राज्य फ्रान्सच्या नियंत्रणा खाली आले होते. त्यानंतर इ स. 1805 मध्ये नेपोलियनने लिकटेंस्टाईन येथे झालेल्या पराभवामुळे 1806 मध्ये सम्राट फ्रानिस ने पवित्र रोमन साम्राज्याचा त्याग केला, आणि राज्य विसजन केले.
त्यानंतर पुढे रोमन साम्राज्य 965 वर्षां पेक्षा अधिक काळातील सरंजामशाही सरकारचा अंत नेपोलियनने या साम्राज्याचा बराचसा भाग राइनच्या महासंघामध्ये पुन्हा स्थापित केला. या राजकीय पुन्हा पूनारचना लिकटेंस्टाईनवर याचे घातक परिणाम झाले. ऐतिहासिक पद्धती कायदेशीर आणि राजकीय संस्था अंत झाला.
लिकटेंस्टाईनवर पहिले महायुद्धचे मोठे परिमाण झाले. हे युद्ध संपेपर्यत लिकटेंस्टाईन प्रथम ऑस्ट्रियन साम्राज्याशी आणि नंतर हंगेरीशी या दोन देशाशी जोडलेले होते. त्यामुळे सत्ताधारी राजपुत्र याने त्यांची बरीच संपत्ती हॅब्सबर्ग प्रदेशातील मालमत्तां मधून मिळवणे सुरूच ठेवले आणि शेवटी यांचा बराचसा वेळ व्हिएन्ना येथील राजवाड्यांमध्ये घातला.
लिकटेंस्टाईन देशाची दुसऱ्या महायुद्धा समाप्ती नंतर आर्थिक परिस्थिती खूप गंभीर झाली होती. त्यामुळे लिकटेंस्टाईन राजघराण्याने अनेकदा कौटुंबिक कलात्मक खजिना विकून उपयोग केला.
व्यवसाय व उद्योग :
लिकटेंस्टाईन या देशात शेती हा व्यवसाय खूप कमी प्रमाणात केला जातो. अनेक ठिकाणी लागवडीची शेती आणि लहान शेती आढळून येते. या देशात उत्पादनात मध्ये प्रामुख्याने गहू, बार्ली, कॉर्न, बटाटे ही पिके घेतली जातात व इतर भाजीपाला हा व्यवसाय केला जातो. तसेच येते दुग्धपदार्थ पशुपालन व्यवसाय आणि वाइन तयार करणे, हे व्यवसाय सुध्दा केले जातात.
उद्योगाच्या बाबतींत या देशात मोठे कारखाने व कंपनी उपलब्ध आहे. त्यामधे इलेक्ट्रॉनिक्स वस्तू, कापड बनवणे, अचूक साधने, धातू उत्पादन आणि पॉवर टूल्स, अँकर बोल्ट, कॅलकुलेटर, फार्मस्युटिकल्स आणि खाद्य उत्पादने यांचा समावेश आहे, यामुळे येथील अर्थव्यवस्था मजबूत राहते. हा माल निर्यात केला जातो व त्यापासून मोठा आर्थिक फायदा होतो.
पर्यटक स्थळ :
लिकटेंस्टाईनया देशात सर्वात प्रसिद्ध ऐतिहासिक स्थळे म्हणजे वाडूझ कसल, गुटेनबर्ग कसल, रेड हाऊस हे आहेत. हे पाहण्यासाठी लोक मोठ्या संख्येनं जात असतात.
लिकटेंस्टाईनमध्ये स्टेटलायब्ररी हे लायब्ररी आहे, ज्यामध्ये देशातील प्रकाशित सर्व पुस्तकांसाठी कायदेशीर ठेव आहे. येथे लोक पुस्तक वाचन करण्यासाठी येत असतात. हे एक लोकप्रिय ठिकाण आहे.
या देशात इंटरनॅशनल जोसेफ गब्रिएल रेनबर्गर सोसायटी यासारख्या संगीत संस्था आहेत. ज्यामध्ये लोक संगीत व नाट्य याचा आनंद घेण्यासाठी जातात.
ही माहिती कशी वाटली, ते आम्हाला कमेंट करून नक्की सांगा व इतरांना शेअर करा.
